FRONDA

KASZA I ŚRUBOKRĘTEkonacjonalizmW "Gazecie Wyborczej", którąjako żywo trudno posądzać o sympatie dlafaszyzmu, mogliśmy przeczytać o jednym z czołowych intelektualistównacjonalistycznych lat 30. Stanisławie Piaseckim: "Żądał zalania kopalń,wygaszenia hut, nacjonalizacji banków, usunięcia z ulic samochodów. Marzyłamu się energia słoneczna i ekologiczne - jak dziś mówimy - rolnictwo. Słońce icisza". Ewenement? Paradoks? Nie! W owych czasach była to norma.Proekologiczne nastawienie było logicznym dopełnieniem prawicowegoświatopoglądu.Wymarzony przez "młodych" narodowców ustrój gospodarczy najbardziejprzypominał średniowieczne wzory. Charakterystyczną cechą programówgospodarczych OWP-SN był specyficzny antykapitalizm, wypływający zantymaterializmu, antyindywidualizmu i antyindustrializmu. (...) Wielki Kryzys 1929r. został więc przez "młodych" przyjęty z radością, widziano w nim jutrzenkę nowej,postindustrialnej ery.Pojawia się hasło "Trzeciej Drogi": "Ustrój, w którym własność prywatnaistnieje, ale podporządkowana jest nadrzędnym wymaganiom interesuspołecznego lub narodowego, nie może się już nazywać kapitalizmem", jak pisałsztandarowy ekonomista "młodych" Adam Doboszyński. Odrzucono tu jednakfaszystowskie koncepcje gospodarcze, głoszące wszechmoc państwa, źródłemnatchnienia był raczej oddolny korporacjonizm, zawarty w społecznej nauceKościoła i "ruralizm" (ideologia powrotu do wsi) G.K. Chestertona.Najprecyzyjniej ów oparty na Objawieniu program gospodarczysformułował Adam Doboszyński w Gospodarce narodowej. AntypatiaDoboszyńskiego do indywidualistyczno-materialistycznego modelu życia nie tylkoskłania go do postawienia sobie za cel likwidacji wielkiego kapitału (przyjednoczesnym zachowaniu drobnej i średniej własności), ale wręcz dozakwestionowania samej idei postępu. Na 33 lata przed słynną pracą E.J. MishanaThe Cost of Economic Growth Doboszyński domaga się powstrzymania wzrostugospodarczego!Także wiele innych jego postulatów mogłoby dziś znaleźć poklaskzwolenników Schumacherowskiego Małe jest piękne, wyznawców "Trzeciej fali"Tofflera i ortodoksyjnych "Zielonych". Autor Gospodarki narodowej proponujewywłaszczenie wielkiego kapitału bez odszkodowania, dekoncentrację wszelkichform produkcji (rentowność jest wprost proporcjonalna do bliskości właściciela),uwłaszczenie proletariuszy przez połączenie pracy i kapitału na wzór cechowy,reglamentację współzawodnictwa gospodarczego indywidualnych wytwórców,ograniczenie gospodarczych funkcji państwa do niezbędnego minimum iumiarkowaną reformę rolną (przy zachowaniu ziemiaństwa jako warstwyspołecznej)...208 FRONDA DOŻYNKI 1996