FRONDA

Czy zatem poganie powinni siedzieć w Piekle? Nie cierpieć, ale też niedzielić z chrześcijanami radości zbawienia? Trudno odpowiadać za samych pogan.Jeżeli jednak jakiś chrześcijanin ich tam umieści, to może znaleźć się w kłopotliwejsytuacji, kiedy potępienie miesza się z podziwem i ze zrozumieniem. Danteryzykuje i wyprowadza z Piekła Wergiliusza. Rzymianin reprezentuje mądrośćbez Objawienia, mądrość, która w swoich ograniczonych ramach jest jednakprawdziwa. Wergiliusz może oprowadzać chrześcijanina po Piekle i Czyśćcu,czyli po miejscach, gdzie Boga bezpośrednio nie widać. Przed wejściem do NiebaDante rezygnuje z usług rzymskiego poety, a dalej jest prowadzony przez Teologię.Miłe więc i owocne były wspólne spacery z pogańskim mędrcem, lecz są miejsca,gdzie chrześcijanin woli wstępować w bardziej kompetentnym towarzystwie.Nie jest sprawą chrześcijanina rehabilitować pogaństwo. Wystarczy, jeślinie zamknie go w Piekle i nie będzie nachalnie wprowadzać do Nieba. Jeżeli cośwymaga rehabilitacji, to jakby zapomniana dziś mądrość chrześcijańska, któranie trzęsie się ze strachu na widok poganina, lecz z powagą i godnością, znającswoją wartość, potrafi skonfrontować się z każdym światopoglądem. Ma w tymzresztą spore doświadczenie.Ewangelizacja AreopaguŚw. Paweł miał dosyć jednoznaczny stosunek do pogan - chciał ichnawracać. Najwięcej problemów sprawiali mu rozkochani w swojej mądrościGrecy. Kiedy głosił Dobrą Nowinę na Areopagu, został przez tamtejszą elitęwyśmiany. Wydawało się, że drogi chrześcijaństwa i filozofii greckiej rozeszłysię, zanim się jeszcze spotkały. Apostoł stwierdził, że Krzyż jest zgorszeniem dlaGreków, oni zaś przyznali, że rzeczywiście ich gorszy. Chrześcijańscy apologecizdawali sobie sprawę, że jeśli takie Tajemnice jak: Trójca Święta, Wcielenie,Zmartwychwstanie czy zbawcza moc cierpienia, ulegną prostej obróbcefilozoficznych dystynkcji, to zatracą całą swoją głębię. Aby się przed tym uchronić,pogańską wiedzę utożsamiono z mądrością tego świata i przeciwstawiono jąmądrości wyższej, nie z tego świata (co oczywiście nie wyczerpywało wszystkichznaczeń tego biblijnego podziału). To rozróżnienie umacniało w pierwszychchrześcijanach przekonanie, że posiedli prawdę przekraczającą naturalnezdolności poznawcze człowieka, prawdę, która jest darem i nie może być przezżadnego filozofa wymyślona czy zawłaszczona. Jeden z pierwszych apologetówchrześcijaństwa Tertulian był z tego powodu tak dumny, że posuwał się dowygłaszania myśli równie obrazoburczych dla Greków jak prawda Krzyża: "Wierzę,ponieważ jest to absurdalne". Kiedy chciał to wyrazić delikatniej, pisał:"Ostatecznie, co mająwspólnego i podobnego: filozof i chrześcijanin, wychowanekGrecji i uczeń Nieba, goniący za sławą i pracujący dla swego zbawienia... PoChrystusie nie ma już czego być ciekawym, a po Ewangeliach nie pozostaje jużnic do zbadania".Równie szybko okazało się, że chrześcijaństwo i filozofia grecka są nasiebie skazane. Grekom przeszło pierwsze oburzenie i zaczęli się nawracać. Niedo końca jednak mogli uwierzyć, że to wszystko, co mówili ich światli przodkowie,jest katechezą szatana. Św. Justyn Męczennik poszukując prawdy pobierał nauki322 FRONDA DOŻYNKI 1996