FRONDA

wieku IX - był okresem ratowania dziedzictwa koptyjskiego. Dopiero stulecia XIIi XIII przyniosą renesans kultury koptyjskiej, ale jej językiem będzie już językarabski.Ciekawą osobliwością zbioru "O cnotach naszego sprawiedliwego ojcaMakarego Wielkiego" jest silny akcent, jaki kładzie się w nim na pojęciemiłosierdzia Bożego. Odmienia się je przez wszystkie przypadki, w każdymmożliwym związku frazeologicznym. We wcześniejszych tekstach nie występujeto zjawisko. Zna natomiast je teologia muzułmańska (choćby najbardziej znanainwokacja świata islamu "W imię Allaha litościwego i miłosiernego").AndrzejBatorPS.Tłumaczenie niniejsze jest pierwszym po przekładzie francuskim towarzyszącymwydaniu tekstu oryginalnego. W literaturze koptologicznej i teologicznej nie ma wieluodniesień do zbioru wydanego przez Amelineau. Tłumacz staje zatem przed wielomatrudnymi do rozwiązania problemami gramatycznymi i leksykalnymi. Ponieważ brakjest słownika greckich wyrazów funkcjonujących w języku koptyjskim, posługiwałemsię dostępnymi słownikami języka greckiego, co jest praktyką powszechnie przyjętą,ale nie gwarantującą właściwego przekładu. Osobnym problemem jest oddanie myślihezychastycznej, zawartej w tym zbiorze. Studia nad hezychazmem dotyczą w zasadzietylko jego fazy bizantyjskiej i ruskiej. Jeśli chodzi o hezychazm pierwotny, to powstałytylko studia nad Ewagriuszem Pontyjskim. Stąd często arbitralne rozstrzygnięcia tłumaczaw oddawaniu terminologii hezychastycznej, która zwłaszcza wjęzyku koptyjskim trudnajest do precyzyjnego oddania. Także różnice między składnią kop tyj ską i polską rodząproblemy. Zwłaszcza w tym zbiorze przytłacza duża liczba zdań warunkowych iwzględnych, długie ciągi wyliczeń, które utrudniąjątak pracę tłumaczowi, jak i swobodnąlekturę tekstu.FRONDA DOŻYNKI 1996 233