FRONDA

John L. Mackie "The Miracle of Theism", Oxford 1982, która dostarcza analizy ikrytyki głównych argumentów na rzecz istnienia Boga.) Samo wierzenie zaś niestanowi rękojmi prawdziwości zdania (zob. poprzedni akapit).Nie istnieją tedy żadne "prawdy wiary" rozumiane jako zdania religiikatolickiej, o których byłoby wiadomo skądinąd, że są prawdziwe. Tak więc, ktow tej sytuacji posługuje się wyrażeniem "prawdy wiary", jedno z dwojga: 1/ albonie wie tego, że nie znane są żadne takie prawdy; 21 albo to wie, lecz chce wywołaćwrażenie, że istnieją zdania religii katolickiej, w które ludzie wierzą, a o którychwiadomo ponadto, że są prawdziwe. Gdy zachodzi to pierwsze /1/, mamy doczynienia z nieznajomością dość szeroko znanego dorobku ludzkiej myśli w kwestiizasadności wierzeń religijnych; gdy zachodzi to drugie 121, mamy do czynieniaze zdrożnym zamiarem - z zamiarem wprowadzenia innych w błąd.Zgłosiwszy te dwie uwagi, odpowiadam na Państwa pytania. Na pytanie,jakie prawdy wiary mogą być we współczesnym kościele narażone na błędnąinterpretację, odpowiadam - ŻADNE. Nie może być bowiem błędnej interpretacjitam, gdzie nie ma reguł interpretacji, a nie ma reguł interpretacji tam, gdzie nieistnieje jakiś zasób wyrażeń już zinterpretowanych, do którego odwołujemy się,by interpretować to, co mamy interpretować, i kontrolować nasze interpretacje.Nie możemy jednak interpretować zdań religii przez zdania niereligii, bo w tychpierwszych nie pojawi się wówczas żadna treść religijna. Pozostajemy więc wreligii, której zdania mamy właśnie zinterpretować. I tak w koło lub wnieskończoność. Kończy się więc na "interpretacji" jakiś zdań wyjściowych,polegającej na tym, że wierzący wiąże z nimi jakieś obrazy, lecz nie sensy, orazna "interpretacji" niezinterpretowanego przez niezinterpretowane. W tym ostatnimceluje teologia. Nierozstrzygalność wielowiekowych sporów interpretacyjnych wchrześcijaństwie wiąże się z tą sytuacją - tam, gdzie nie ma reguł gry, wszystkiezagrania są równie dobre lub równie złe. Przechodzi to, za którym stoi silniejszaekipa.Na błędną interpretację nie są więc narażone - ze względu, o którymwyżej - żadne "prawdy wiary". Mogą natomiast występować i występują, o ile miwiadomo, interpretacje "prawd wiary" ganione przez władzę kościelną.Interpretacje te nie są ani błędne, ani niebłędne, lecz po prostu nieprawomyślne.Na pytanie "Jakie prawdy wiary mogą być we współczesnym Kościelewręcz zakwestionowane", odpowiadam - WSZYSTKIE. Wszystkie "prawdy wiary"muszą być zakwestionowane, czyli odrzucone, przez człowieka, który, tak jak ja,kieruje się dyrektywą: Uznawaj tylko to, co jest uzasadnione. "Prawdy wiary" niesą uzasadnione (zob. wyżej uwagę semantyczną), zasługują zatem na odrzucenie.Czy wyznawca religii katolickiej może odrzucić jakąś "prawdę wiary" i być mimoto, w oczach władzy kościelnej, "we współczesnym Kościele" - tego nie wiem.Nie znam się na tym. Wiem natomiast, że jeśli odrzuca jakąś "prawdę wiary" zewzględu na jej bezzasadność, to powinien odrzucić wszystkie "prawdy wiary".Wszystkie bowiem są w tym samym położeniu - są bezzasadne.Ad.2 Nie wiem, czy można wskazać takie postawy lub tendencje.Podobnie, jak nie wiem, czy można wskazać we współczesnym buddyzmie zentendencje odstępstwa od ortodoksji, jeśli jest tam jakaś ortodoksja. Nie wiemFRONDA DOŻYNKI 1996 67