30.11.2012 Views

zurab kiknaZe qarTuli folklori - Reso Kiknadze

zurab kiknaZe qarTuli folklori - Reso Kiknadze

zurab kiknaZe qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

176<br />

socialur-egzistencialuri eposi –<br />

arsenas leqsi<br />

`arsenas leqsi~ <strong>qarTuli</strong> xalxuri epikuri Semoqmedebis<br />

gviani nayofia. igi XIX s-is me-2 naxevarSia Seqmnili. misi<br />

mTavari gmiri realuri pirovnebaa, TiTqos cnobilia<br />

misi dabadebis (1797), gavardnisa (1823) da sikvdilis (1842)<br />

TariRebi. miuxedavad amisa, `arsenas leqsis~ gmiri tradiciuli<br />

epikuri gmiris yvela niSans atarebs. `leqsi~ anonimuria.<br />

cnobilni arian mxolod is xalxuri mTqmelebi – moxetiale<br />

mestvireebi, romlebic mTel saqarTveloSi avrcelebdnen<br />

`Sairsityvas~ ukve legendad qceul keTilSobil<br />

yaCaRze, ase tragikulad rom daasrula Tavisi cxovreba.<br />

`arsenas leqsi~ mestvireTa repertuaris aucilebel<br />

nawils Seadgenda. mas asrulebdnen religiur Tu saxalxo<br />

dResaswaulebze, Tavyrilobebze, soflad Tu qalaqad.<br />

rogorc Cans, `Sairsityvebi~ arsena oZelaSvilze missave<br />

sicocxleSi yofila SeTxzuli da gavrcelebuli. rusuli<br />

gazeTis `kavkazis~ (1846 7) cnoba mowmobs am leqsebis<br />

popularobas xalxSi. germaneli mogzaurisa da eTnografis<br />

a. haqsthauzenis (1792-1866) wignSi (rusuli Targmani<br />

“Çàêàâêàçñêèé êðàé” gamoqveynda 1857 w.) moxvda arsenas ambavi,<br />

romelic mas germaneli kolonistebisgan hqonia gagebuli TbilisSi<br />

jer kidev 1843 wels. arsenas `Sairsityvas~ germanelTa<br />

wreSic SeuRwevia. ar aris gamoricxuli, rom a. haqsthauzenisTvis<br />

Tbilisel germanelebs arsenas Tavgadasavali<br />

swored xalxuri leqsebis mixedviT eambaT, ramdenadac<br />

am monaTxrobis detalebi emTxveva `arsenas leqsis~<br />

zogierT epizods, Tumca arsebiTi gansxvavebebic arsebobs<br />

(ix. damateba 1). rogorc garkveulia, leqsi Tu leqsebi<br />

arsenaze 1841-1846 wlebSi unda Seqmniliyo [kakiaSvili].<br />

pirveli publikacia `arsenas leqsisa~ ekuTvnis nikoloz<br />

yifians (1847-1905), romelmac sxvadasxva variantis safuZvelze<br />

Seadgina erTi Serwymuli teqsti da ilias `kako<br />

yaCaRTan~ erTad dabeWda calke wignad (1872 w.).<br />

is teqsti `arsenas leqsisa~, romelic dRemde ibeWdeba,<br />

p. umikaSvilis xelidan aris gamosuli (pirvelad gamoqveynda<br />

1874 w.). `arsenas teqstis~ dadgenaSi p. umikaSvilis<br />

Rvawlis Sesaxeb ix. [gvaramaZe: 45-46]. man gamokveTa eposis

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!