‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

104 Fizikokimya
Özet
Termokimya genel olarak kimyasal reaksiyonlarda, faz
de¤iflimlerinde, çözünme ve seyrelme olaylar›nda, bir
ba¤›n k›r›lmas›nda, atomlar›n veya moleküllerin iyonlaflmalar›nda,
kat›lar›n farkl› kristal yap›lar›na dönüflme
v.b. olaylardaki sistem-çevre aras›ndaki enerji al›flveriflini
inceler. Sistemin reaksiyondan önce ve sonraki s›-
cakl›¤›n›n ayn› kalmas› için sisteme verilmesi veya sistemden
al›nmas› gereken ›s›ya reaksiyon ›s›s› ad› verilir.
Reaksiyon s›ras›ndaki al›nan veya verilen ›s›n›n belirlenmesine
yarayan sistemlere kalorimetre denir.
Sabit hacimdeki reaksiyon enerjisi q V = ∆U iken, sabit
bas›nçtaki reaksiyon enerjisi q P = ∆H ’a eflittir. Farkl› bir
s›cakl›ktaki standart reaksiyon entalpisi, ›s›nma ›s›lar›ndan
ve bilinen s›cakl›ktaki entalpi de¤ifliminden yararlanarak
Kirchhoff eflitli¤iyle hesaplanabilir.
Standart koflullardaki elementlerin en kararl› hallerinin
reaksiyona girerek yine standart koflullarda bir mol bileflik
olufltu¤u durumda a盤a ç›kan veya absorblanan ›s›-
o
ya o bilefli¤in standart oluflum entalpisi ( ∆H ol ) denir.
Sabit bas›nçta element ve bilefliklerin erime, donma,
buharlaflma, yo¤unlaflma, süblimleflme olaylar›nda ve
kat› maddelerin kristal yap›lar›n›n de¤iflmesindeki entalpi
de¤iflimleri ayr› ayr› incelenir. Maddelerin bir k›sm›
özellikle organik maddeler ›s› vererek kolayl›kla,
oksijen taraf›ndan yükseltgenebilirler. Bu tür olaylara
yanma ve bu s›rada sözkonusu olan ›s›ya da yanma ›s›-
s› ad› verilir. Standart koflullardaki maddeler yak›ld›ktan
sonra oluflan ürünlerin yeniden standart koflullara
getirilmesi s›ras›ndaki ›s› al›flverifli standart yanma entalpisi
(∆H y ) olarak tan›mlan›r. Sabit bas›nç ve s›cakl›kta
gaz halindeki bir mol element veya bileflikten bir mol
iyon oluflmas› s›ras›nda ›s› al›flverifline iyonlaflma entalpisi
(∆H i ) denir. Sabit bas›nç ve s›cakl›kta bir mol elementin
ba¤›n›n k›r›lmas› için gerekli enerjiye ba¤ entalpisi
denir. Bir mol element veya bileflik içindeki tüm
atomlar›n birbirinden ayr›lmas› halindeki entalpi de¤iflimi
standart atomlaflma entalpisi (∆H a ) ad›n› al›r. Çözünme
entalpisi genellikle 1 mol çözünen madde bafl›-
na verilir ve bu duruma molar çözünme entalpisi ad›n›
al›r. Moleküllerin ve iyonlar›n su molekülleri ile sar›lmas›
s›ras›nda al›nan veya verilen ›s›ya hidratlaflma entalpisi
(∆H hid ) olarak tan›mlan›r. Kuvvetli asitlerle kuvvetli
bazlar›n seyreltik çözeltileri oda s›cakl›¤›nda nötralleflti¤inde,
bir mol suyun oluflmas› s›ras›ndaki ›s› de-
¤iflimine nötralleflme entalpisi denir.
Baz› durumlarda, reaksiyon çok yavafl ilerler ve reaksiyon
›s›s›n›n ölçülmesi mümkün olmaz. Bu durumda,
entalpi de¤eflimi Hess yasas›yla dolayl› yoldan tayin
edilebilir. Hess yasas›n›n uygulanmas›yla bir dizi reaksiyonun
standart entalpileri yard›m›yla baflka bir reaksiyonun
standart entalpisi bulunabilir. Toplam reaksiyonun
standart entalpisi, bu reaksiyonun bölünebildi¤i
reaksiyonlar›n standart entalpilerinin toplam›na eflittir.