â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
200 Fizikokimya<br />
sini bas›nç olarak al›rsak, belli bir bas›nçta bir sistem ötektik noktada ise bu noktadaki<br />
sistemin bileflimi ve s›cakl›¤› belli ve de¤ifltirilemeyen sabit de¤erlerdir.<br />
Kat›-s›v› faz diyagramlar›, farkl› deriflimlerde haz›rlanm›fl çözeltilerin so¤utulmas›<br />
ile elde edilen so¤uma e¤rilerinden faydalan›larak çizilirler.<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
SORU<br />
5<br />
fiekil 8.4’de SIRA verilen S‹ZDE diyagramda R noktas›nda bulunan sistem so¤utularak S noktas›na getiriliyor.<br />
a. S›v› faz›n bileflimini,<br />
b. Sistemde DÜfiÜNEL‹M 1,00 mol A ve 4,00 mol B oldu¤una göre s›v› faz›n miktar›n› (mol say›s›n›),<br />
c. B’nin mol kütlesi 86,0 g mol –1 ise so¤utma süreci sonunda çözeltiden ayr›lm›fl olan kat›<br />
B’nin kütlesini SORUbulunuz.<br />
D‹KKAT<br />
SIRA S‹ZDE<br />
Bileflenleri Hem S›v› Fazda Hem de Kat› Fazda Birbiri<br />
D‹KKAT<br />
‹çinde Çözünen Sistemler<br />
S›v› çözelti oluflturan baz› maddeler kat› hale geçtiklerinde de tek fazl› bir yap› yani<br />
kat› çözelti SIRA S‹ZDE olufltururlar. Genellikle metaller aras›nda gözlenen kat› çözelti<br />
oluflumuna iliflkin örnek olarak lehim, bronz (tunç), pirinç gibi alafl›mlar verilebilir.<br />
‹ki metalin birbiri içinde çözünürlü¤ü genellikle; a) atomlar›n›n boyutlar› birbirine<br />
yak›n ve kristal örgüde biri di¤erinin yerini alabiliyorsa, b) metallerden birinin<br />
atomlar› di¤erinin atomlar›na göre çok küçük olup bunlar büyük atomlu metalin<br />
kristal örgüsündeki K ‹ T A Pboflluklara girebiliyorsa gözlenir.<br />
‹ki bilefleni de metal olan ve kat› çözelti oluflturan A ve B bileflenli bir sistemin<br />
tipik faz diyagram› fiekil 8.5’deki gibidir. T A ; saf A metalinin erime s›cakl›¤›, T B ; saf<br />
B metalinin<br />
TELEV‹ZYON<br />
erime s›cakl›¤›d›r. Bu tür sistemlerde kat› A ve kat› B kar›flt›r›l›p eritildikten<br />
sonra so¤utulup dondurulursa A ve B metallerinin kat› çözeltisi (alafl›m›)<br />
oluflur. fiimdi fiekil 8.5’de verilen<br />
faz diyagram›n› kullanarak sistem,<br />
D noktas›ndan I noktas›na<br />
‹NTERNET<br />
getirildi¤inde gözlenen faz de¤iflimlerini<br />
görelim: Sistem D noktas›nda<br />
x A bileflimine sahip bir s›-<br />
v› çözeltidir yani eriyiktir. Bu çözelti<br />
so¤utuldu¤unda donma<br />
noktas› e¤risi üstündeki E noktas›na<br />
ulafl›l›r, bu andan itibaren<br />
sistem iki fazl› hale dönüflür ve<br />
sistemde ilk kristaller oluflur. Kristal<br />
yap›lar›nda hem A hem de B<br />
atomlar› içeren bu ilk kristallerin<br />
bileflimi F noktas›na karfl›l›k gelen<br />
bileflimdir ve bu ilk kristaller<br />
toplam bileflime göre A bileflenince daha zengindir. Bu bileflim, diyagramda x A ′ ile<br />
gösterilmifltir. Sistem so¤utulmaya devam edilirse yap›lar›nda A ve B atomlar› içeren<br />
kristaller s›v› fazdan ayr›lmaya devam eder. Ancak ayr›lan kristaller, yap›lar›nda<br />
B bilefleni aç›s›ndan gittikçe zenginleflirler. Bileflimi ayn› kristallere sahip kat› faz›<br />
elde etmek, kat›larda difüzyon h›z›n›n s›cakl›¤a ba¤l› olarak çok yavafl olmas›<br />
nedeniyle, ancak so¤utma çok yavafl hatta sonsuz küçük h›zda yap›l›rsa mümkündür.<br />
Ancak bu durumda kat› faz ile s›v› faz aras›nda denge kurulmas› için gerekli<br />
zaman tan›nm›fl olur. So¤utma genellikle çok yavafl yap›lmad›¤›ndan oluflan kris-<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
K ‹ T A P<br />
TELEV‹ZYON<br />
fiekil 8.5<br />
‹NTERNET Bileflenleri kat›<br />
çözelti oluflturan<br />
sisteme ait kat›-s›v›<br />
faz diyagram›.
Change language