â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6. Ünite - Kimyasal Denge<br />
133<br />
b. Sistem, B maddesini oluflturacak yönde (sola do¤ru) bir de¤iflime u¤rar ve bu<br />
nedenle yeni denge durumunda daha fazla A maddesi bulunur. Denge sabitinin<br />
de¤erinde bir de¤ifliklik olmaz.<br />
c. Uzaklaflt›r›lan C maddesini oluflturacak yönde (sa¤a do¤ru) bir de¤iflime u¤rar<br />
ve bu nedenle yeni denge durumunda daha fazla D maddesi bulunur. Denge<br />
sabitinin de¤erinde bir de¤ifliklik olmaz.<br />
d. Eklenen D maddesini tüketecek yönde (sola do¤ru) bir de¤iflime u¤rar ve bu<br />
nedenle yeni denge durumunda daha fazla A ve B maddeleri bulunur. Denge<br />
sabitinin de¤erinde bir de¤ifliklik olmaz.<br />
e. Sisteme katalizör eklenmesi hem denge sabitinin de¤erini hem de denge bileflimini<br />
de¤ifltirmez, sadece sistemin dengeye ulaflma zaman›n› azalt›r.<br />
f. Sistemin hacminin azalt›lmas› toplam bas›nc› art›r›c› bir etki yapar. Bu durumda<br />
sistem bu bas›nc› azaltmak için toplam mol say›s›n›n (reaktantlar›n toplam<br />
mol say›s› 5, ürünlerin toplam mol say›s› 3) az oldu¤u yönde (sa¤a do¤ru) bir<br />
de¤iflime u¤rar ve bu nedenle yeni denge durumunda daha fazla C ve D maddeleri<br />
bulunur. Denge sabitinin de¤erinde bir de¤ifliklik olmaz.<br />
g. Sistemin toplam bas›nc› azalt›l›rsa, sistem toplam mol say›s›n›n fazla oldu¤u<br />
yönde (sola do¤ru) bir de¤iflime u¤rar ve bu nedenle yeni denge durumunda<br />
daha fazla A ve B maddeleri bulunur. Denge sabitinin de¤erinde bir de¤ifliklik<br />
olmaz.<br />
h. S›cakl›k tepkimenin ekzotermik veya endotermik olmas›na göre etki eder. Yukar›da<br />
verilen reaksiyon endotermik oldu¤u için, s›cakl›k art›l›nca sistem sa¤a<br />
do¤ru bir de¤iflime u¤rar ve bu nedenle yeni denge durumunda daha fazla C<br />
ve D maddeleri bulunur. Bu durumda daha fazla ürün oluflaca¤›ndan denge sabitinin<br />
de¤eri artar. Ekzotermik bir reaksiyonda ise s›cakl›k art›fl› denge sabitinin<br />
de¤erini azalt›c› bir etki yapar.<br />
SERBEST ENERJ‹ VE DENGE SAB‹T‹ ARASINDAK‹<br />
‹L‹fiK‹<br />
Bir reaksiyon gerçekleflirken, reaksiyonda yer alan türlerin kimyasal potansiyelleri<br />
de¤iflir. Kendili¤inden yürüyen fiziksel veya kimyasal süreçlerde, maddeler kimyasal<br />
potansiyellerini azaltacak yönde bir de¤iflime u¤rarlar. Bu de¤iflim, serbest<br />
enerjinin de¤eri en az olacak yönde olur ve bu durumda kimyasal dengenin varl›-<br />
¤›ndan söz edilebilir.<br />
aA + bB ⇋ cC + dD<br />
fleklinde gösterilen genel bir reaksiyon için serbest enerji de¤iflimi afla¤›daki gibi<br />
ifade edilir.<br />
⎡ c d<br />
a a<br />
⎤<br />
<br />
∆G ∆G RT C D<br />
= + ln<br />
⎢ a b<br />
⎣<br />
aA<br />
a ⎥<br />
B ⎦<br />
(6.2)<br />
c d<br />
a<br />
Eflitlik 6.2’deki C aD<br />
ifadesine reaksiyon oran› (Q) denir. Sistem dengeye<br />
a b<br />
aA<br />
aB<br />
ulaflt›¤›nda reaksiyon oran› sabit bir de¤er al›r ve bu oran denge sabiti (K) olarak<br />
bilinir. Bu durumda serbest enerji de¤iflimi ise s›f›ra eflit (∆G=0) olur. Dengedeki<br />
sistem için eflitlik,
Change language