â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8. Ünite - Faz Dengeleri ve Diyagramlar›<br />
201<br />
taller, yukar›da da belirtildi¤i gibi, ayn› bileflimde olmaz. Sistem so¤utulmaya devam<br />
edildi¤i sürece s›v› faz›n miktar› küçülür buna karfl›l›k kat› (çözelti) faz›n miktar›<br />
artar. G noktas›na ulafl›ld›¤›nda art›k ortamda s›v› faz (çözelti) olarak H noktas›ndaki<br />
bileflime sahip çok küçük kütleli bir faz kal›r. Sistemin s›cakl›¤› daha da<br />
düflürülürse sistem art›k kat› çözelti halindeki tek bir kat› faz›n oldu¤u bir sistem<br />
haline gelir. I noktas› bu duruma örnektir.<br />
Bileflenleri S›v› Fazda Birbiri ‹çinde Çözünen Kat› Fazda Birbiri ‹çinde<br />
K›smen Çözünen Sistemler<br />
Bileflenleri s›v› fazda birbiri içinde çözünen ve kat› fazda birbiri içinde k›smen çözünen<br />
sistemlere örnek bir diyagram fiekil 8.6’da verilmifltir. Bu tür bir sistemde<br />
kat› faz veya fazlar saf olmay›p az miktarda di¤er bileflen içeren kat› çözeltilerdir.<br />
Bu tür bir sistemin faz dengeleri önceki k›s›mlarda inceledi¤imiz kat›-s›v› faz diyagramlar›ndaki<br />
faz dengelerine benzer flekilde incelenebilir. fiimdi A ve B bileflenlerinden<br />
oluflan bu tür bir sistemin s›v› çözelti halinden kat› fazlar oluflturdu¤u<br />
hale kadar faz de¤iflimlerini inceleyelim: Sistem bafllang›çta x A bileflimine sahip D<br />
noktas›nda s›v› çözelti olsun. Bu çözelti so¤utularak E noktas›na ulafl›ld›¤›nda ilk<br />
kristallerin olufltu¤u gözlenir. Bu kristallerin bileflimi x A ′ ’dür ve bu kristallerden<br />
oluflan faz (a faz›), A bilefleni içinde çözünmüfl az miktarda B’den oluflur. Sistem<br />
E noktas›ndan G noktas›na kadar so¤utuldu¤unda A bilefleni içinde çözünmüfl az<br />
miktarda B’den oluflan kat› a faz› ayr›lmaya devam eder ve s›v› faz›n bileflimi B bileflenince<br />
zenginleflir. Bir önceki k›s›mda anlat›ld›¤› gibi burada da örne¤in F noktas›nda<br />
kat› faz›n, x A ′′ bileflimine sahip olabilmesi yani s›v›-kat› faz dengesinin kurulabilmesi<br />
için zaman tan›nmas› gerekir. Sistem G noktas›na ulaflt›¤›nda a faz›n›n<br />
kristalleri yan›nda B bilefleni içinde çözünmüfl az miktarda A’dan oluflan kat› faza<br />
(b faz›) ait kristaller de ayr›lmaya bafllar ve s›v› faz›n bileflimi ötektik bileflim<br />
(x ö A )’dir. Ötektik s›cakl›¤›n alt›ndaki s›cakl›klarda bileflenlerden birinin içinde az<br />
miktarda çözünmüfl di¤er bileflen bulunan iki kat› faz (a ve b kat› fazlar›) bulunur.<br />
fiekil 8.6<br />
Bileflenleri kat›<br />
fazda birbiri içinde<br />
k›smen çözünen<br />
sisteme ait kat›-s›v›<br />
faz diyagram›.<br />
fiekil 8.6’da faz diyagram› verilen sistemde s›v› faz bileflimi (x ö A , ötektik bileflimde),<br />
örne¤in H noktas›nda ise, bu s›v› faz so¤utuldu¤unda ötektik noktada a ve b<br />
kat› fazlar›na dönüflür (s›v› ⇋ a(k) + b(k)). Bu tür dönüflüme ötektik dönüflüm<br />
denildi¤i yukar›da ifade edilmiflti.
Change language