‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

9. Ünite - Kimyasal Kinetik
227
ln [A]
–2,0
–2,2
–2,4
–2,6
–2,8
–3,0
–3,2
–3,4
–3,6
–3,8
–4,0
0 500 1000 1500 2000
t (dk)
1/ [A]
50
40
30
20
10
0
0 500 1000 1500 2000
t (dk)
grafikler için elde edilen do¤ru denklemleri ve korelasyon katsay›lar› afla¤›daki gibidir.
−4
y=−2, 244− 8,
71×
10 x
−2
y= 6, 513+ 2,
031×
10 x
2
r = 0999 ,
2
r = 0951 ,
Buna göre reaksiyonun birinci dereceden bir reaksiyon (Örnek 9.6’da bulundu¤u gibi)
oldu¤u, korelasyon katsay›s›n›n 1’e çok yak›n olmas›ndan kolayca anlafl›labilir.
Yar›lanma Süresi Yöntemi
Bu yöntem reaksiyon derecesi iki veya daha büyük dereceli reaksiyonlar için uygulanabilmektedir.
A → Ürünler fleklindeki bir reaksiyon için h›z eflitli¤i,
d[ A]
n
− = k[ A]
dt
fleklinde verilen n. dereceden bir reaksiyonun yar›lanma süresi, bafllang›ç derifliminin
(n–1)’inci üssü ile ters orant›l›d›r.
1
t12 / = C
(9.17)
n−1
[ A]
o
Burada C orant› sabitidir. Bafllang›ç deriflimleri [A] 1 ve [A] 2 gibi iki farkl› durum
için, yar›lanma süreleri (t 1/2 ) 1 ve (t 1/2 ) 2 ile gösterilirse,
1
1
( t )
ve
12 / 1=
C
( t12 /
)
2=
C
n−1
n−1
[ ]
[ ]
A 1
A 2
eflitlikleri yaz›labilir. Bu eflitlikler oranlan›rsa,
n 1
( t12 / ) 1 [ ]
= ⎛ −
A ⎞
2
( t12 / ) 2 ⎝⎜
[ A]
⎠⎟
1
eflitli¤i elde edilir ve eflitli¤in logaritmas› al›n›rsa,
⎡
ln ( t ) ⎤ ⎛
12 / 1
( )ln [ ]
( t )
= n−1
A ⎞
2
⎣⎢
12 / 2⎦⎥
⎝⎜
[ A]
1 ⎠⎟
halini al›r. Bu eflitlik n. reaksiyon derecesine göre çözülürse,
⎡
t ⎤
ln ( 12 / ) 1
t
n = + ⎣⎢
( 12 / ) 2⎦⎥
1
⎛ ⎞
ln [ A ] 2
⎝⎜
[ A]
⎟
1 ⎠
(9.18)