‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

150 Fizikokimya
Özet
Dengedeki bir reaksiyon için ürünlerin deriflimleri çarp›m›n›n,
reaktantlar›n deriflimleri çarp›m›na oran› denge
sabiti olarak ifade edilir. Belirli bir s›cakl›ktaki denge
sabitinin de¤eri de sabittir.
Dengedeki bir sistem için serbest enerji de¤iflimi s›f›ra
(∆G = 0) eflittir. Bu durumda standart serbest enerji de-
¤iflimi ∆G o = –RT lnK eflitli¤i ile ifade edilir.
Denge sabiti ifadesi reaktant ve ürünlerin k›smi bas›nçlar›na
göre yaz›labildi¤i gibi, türlerin molarite veya mol
kesirlerine göre de yaz›labilir. Buna göre; bas›nca ba¤l›
denge sabiti K P , deriflime ba¤l› denge sabiti K C ve
mol kesirlerine ba¤l› denge sabiti K x ile gösterilir. K P ile
K C aras›ndaki iliflki K P = K c (RT) ∆n ba¤›nt›s› ile ifade
edilir.
Gerçek bir gaz sistemi için fugasiteye ba¤l› denge sabiti;
k›smi bas›nç ifadeleri yerine fugasite ifadeleri yaz›-
c d
f f
larak, K
eflitli¤iyle ifade edilir. Bu sistemin
f
=
C D
a b
fA
fB
serbest enerjisi ise ∆G o = –RT lnK f fleklindedir.
⎡ dln
K ⎤
Denge sabitinin s›cakl›kla iliflkisi
P
H
dT
= ∆ 2
⎣⎢
⎦⎥
P RT
fleklindeki van’t Hoff eflitli¤i ile verilir. Reaksiyon entalpisinin
s›cakl›ktan ba¤›ms›z oldu¤u durum için, bu ifadenin
belirli s›n›r de¤erler aral›¤›nda integralinin al›nmas›yla,
ln
2−
⎞
KP
H T T
2
∆ ⎛
=
⎜ 1 eflitli¤i elde edilir.
KP
R ⎝⎜
T T
1
1 2 ⎠⎟
⎛ dln
K⎞
Denge sabitinin bas›nçla de¤iflimi ise
V
⎝⎜
dP ⎠⎟ =−∆ RT
T
eflitli¤i ile verilir. Sabit s›cakl›kta ∆V ’nin bas›nçtan ba-
¤›ms›z oldu¤u durumda eflitli¤in, iki farkl› s›cakl›k için
ln K ln K V
integrali al›n›rsa, 2−
1
=− ∆ eflitli¤i elde
P2−
P1
RT
edilir.
Heterojen bir sistem için denge sabiti ifadesini yazarken
saf kat› ve s›v› fazlardaki maddelerin deriflimleri
denge sabiti ifadesinde yaz›lmazlar. Heterojen dengelerin
önemli s›n›f›n› doymufl tuz çözeltileri oluflturur. Bu
durumda söz konusu denge sabiti özel olarak çözünürlük
çarp›m› sabiti olarak isimlendirilir.