‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

Termokimya
G‹R‹fi
Termokimya genel olarak kimyasal reaksiyonlarda, faz de¤iflimi, çözünme ve seyrelme,
bir ba¤›n k›r›lmas›, atom veya moleküllerin iyonlaflmas›, kat›lar›n farkl› kristal
yap›lar›na dönüflmesi vb. olaylarda sistem ile çevre aras›ndaki enerji al›flveriflini
inceleyen bir bilim dal›d›r. Termodinami¤in birinci yasas›n›n kimyasal reaksiyonlara
uygulanmas› termokimyan›n konusunu oluflturur.
Termokimya, bir sistemde gerçekleflen kimyasal reaksiyon sonucunda a盤a ç›-
kan veya absorbe olan ›s›n›n ölçülmesi ile ilgilenir. Buna göre sistemden çevreye
›s› transferi varsa reaksiyon ekzotermik reaksiyon ve sistem çevreden ›s› absorpl›-
yorsa reaksiyon endotermik reaksiyon olarak isimlendirilir. Ekzotermik reaksiyonlarda
›s› a盤a ç›kt›¤› için ›s› enerjisi (–), endotermik reaksiyonlarda ise ›s›n›n absorplanmas›
sözkonusu oldu¤undan ›s› enerjisi (+) iflareti ile gösterilir. Sistemin reaksiyondan
önce ve sonraki s›cakl›¤›n›n ayn› kalmas› için sistem ile çevre aras›ndaki
›s› al›flverifline reaksiyon ›s›s› ad› verilir.
Bir kimyasal reaksiyon sonucunda a盤a ç›kan veya absorbe olan ›s› deneysel
olarak kalorimetre ile ölçülür. Kalorimetrik ölçümler sabit hacimde ve sabit bas›nçta
olmak üzere iki farkl› yolla yap›l›r. Sabit hacim kalorimetresinde d›fla karfl› bir ifl
yap›lmad›¤› için sistem taraf›ndan absorbe olan veya sistemden verilen ›s› ile iç
enerji de¤iflimi (∆U) ölçülür. Di¤er taraftan sabit bas›nç kalorimetresinde ölçülen
›s› ise entalpi de¤iflimine (∆H) eflittir.
Kalorimetre ile reaksiyon ›s›lar›n›n do¤ru belirlenebilmesi için incelenen reaksiyonun
h›zl›, sonlanm›fl ve yan reaksiyonlar içermemesi gerekir. H›zl› bir reaksiyon
sonucunda a盤a ç›kan veya absorplanan ›s› k›sa bir süre içerisinde oluflur.
Böylece ›s›n›n reaksiyon ortam›ndan çevreye ak›fl› veya çevreden sisteme ›s› ak›fl›
gerçekleflmez. Ayr›ca incelenen reaksiyonun tamamlanmas› gereklidir, tamamlanmam›fl
reaksiyonlar için elde edilen verilerin düzeltilmesi zordur. Reaksiyon ›s›lar›
baz› reaksiyonlar için do¤rudan incelenebilir. Kalorimetreler kullan›larak, organik
maddelerin yanma entalpilerinin, kuvvetli asitlerle kuvvetli bazlar›n nötralleflmeleri
durumundaki nötralleflme ›s›lar›n›n vb. kalorimetre içerisindeki suyun s›cakl›¤›ndaki
de¤iflimden faydalanarak nas›l belirlenebildi¤ini Genel Kimya dersinden hat›rlayacaks›n›z.