‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

Kimyasal Denge
G‹R‹fi
Kimyasal bir reaksiyonda zamanla reaktantlar›n deriflimi azal›rken, ürünlerin deriflimi
artar. Bir çok reaksiyon için belirli bir süreden sonra reaktant deriflimlerinin
de¤iflmedi¤i gözlenir. Bu durumda reaktantlar›n tamam› ürünlere dönüflmemifltir.
Her iki yönde de birim zamanda de¤iflime u¤rayan madde miktar›n›n ayn› oldu¤u
dinamik denge durumu oluflur, yani reaksiyon kimyasal olarak dengeye ulafl›r.
Bu ünitede; kimyasal denge kavram›na, serbest enerji ve denge sabiti aras›ndaki
iliflkiye, gaz sistemlerindeki kimyasal dengeye, denge sabitinin s›cakl›k ve bas›nçla
de¤iflimine ve heterojen sistemlerde kimyasal dengeye de¤inilecektir.
K‹MYASAL DENGE KAVRAMI
Kimyasal denge ile ilgili ilk çal›flma 1862 y›l›nda, asetik asit ve etil alkol aras›ndaki
reaksiyonu inceleyen Berthollet ve Gilles taraf›ndan yap›lm›flt›r.
CH 3 COOH + C 2 H 5 OH ⇋ CH 3 COOC 2 H 5 + H 2 O
Bu çal›flma sonucunda ileri yöndeki reaksiyon h›z›n›n geri yöndeki reaksiyon
h›z›na eflit oldu¤u, yani dengedeki durum için sabit s›cakl›kta ürün deriflimlerinin
reaktant deriflimlerine oran›n›n sabit oldu¤u bulunmufl ve bu de¤er denge sabiti
(K) olarak isimlendirilmifltir.
⎡CH COOC H ⎤ ⎡H O⎤
⎣⎢ 3 2 5⎦⎥
⎣⎢ 2 ⎦⎥
= sabit
⎡CH3COOH ⎤ ⎡
⎣⎢ ⎦⎥ ⎣⎢C2H5OH
⎤
⎦⎥
aA + bB + ... ⇋ cC + dD + ...
fleklinde gösterilen genel bir reaksiyon için denge sabiti, ürün deriflimleri çarp›m›-
n›n, reaktant deriflimleri çarp›m›na oran› olarak ifade edilir veSIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
c d
⎡C⎤
⎡D⎤
K = ⎣⎢ ⎦⎥ ⎣⎢ ⎦⎥
a b
⎡ A⎤
⎡B⎤
⎣⎢ ⎦⎥ ⎣⎢ ⎦⎥
eflitli¤i ile verilir.
....
....
DÜfiÜNEL‹M
SORU
(6.1)
DÜfiÜNEL‹M
SORU
Reaksiyondaki stokiyometrik katsay›lar›n denge sabiti ifadesinde üstel D‹KKAT rakamlar olarak
yer ald›¤› unutulmamal›d›r.
SIRA S‹ZDE
D‹KKAT
SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
AMAÇLARIMIZ