‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

12. Ünite - Yüzey ve Arayüzey Olaylar›
309
fiekil 12.3
2r
θ
θ
_ P 2 r
a) Islatan s›v›lar›n
k›lcal boruda
kendili¤inden
yükselifli,
b) Islatmayan
s›v›lar›n k›lcal
boruda
kendili¤inden
alçalmas›,
c) Kapiler bir
borudaki bir
s›v›n›n
yükselmesine neden
olan bas›nçlar.
a) b) c)
S›v›n›n kapiler boruda yükselmesiyle oluflan e¤rilik sonucunda menisküsün hemen
alt›ndaki bas›nç (P s ), atmosfer bas›nc›ndan yaklafl›k kadar daha dü-
2γ
r
flüktür (fiekil 12.3 c). Burada r, k›lcal borunun yar›çap›d›r ve yar›mküre yüzeyi olarak
kabul edilir. K›lcal borunun d›fl taraf›ndaki düz yüzeyin hemen alt›ndaki bas›nç
2γ
(P), k›lcal borunun iç k›sm›ndaki kavisli yüzeyin alt›ndaki bas›nç ise P– ’dir.
r
D›fl k›s›mdaki hidrostatik bas›nç fazlal›l›¤›, dengeye ulafl›ncaya kadar s›v›n›n k›lcal
boruda yükselmesine neden olur. Bu ifade;
2γ
P s = P – (12.3)
r
fleklinde yaz›labilir ve Laplace eflitli¤i olarak bilinir.
Yo¤unlu¤u d ve yüksekli¤i h olan s›v› sütununun uygulad›¤› hidrostatik bas›nç,
S›v›lar›n k›lcal boruda
yükselme e¤ilimi kapilarite
olay› olarak adland›r›l›r.
Laplace eflitli¤i, s›v›
içerisindeki kabarc›k, boflluk
veya buhar ile dengede olan
küçük damlac›klar için de
uygulanabilir.
P = d g h
olarak yaz›l›r. Bu hidrostatik bas›nç dengede kavisli yüzeydeki bas›nç fark›na
2γ
2γ
( ) eflit olur. Buna göre, ve d g h ifadeleri birbirine eflitlenerek s›v›n›n yüzey
r
r
SIRA S‹ZDE
gerilimi,
SIRA S‹ZDE
γ = 1 2 dghr
DÜfiÜNEL‹M
(12.4)
DÜfiÜNEL‹M
fleklinde ifade edilir.
SORU
SORU
Bu ifade; tam ›slatan s›v›larda temas aç›s›n›n s›f›r oldu¤u durum için D‹KKAT geçerlidir.
D‹KKAT
SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
AMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
K ‹ T A P