‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

230 Fizikokimya
fiekil 9.5
[A]’ya karfl› t grafi¤i
ve diferansiyel
yöntemiyle
reaksiyon
derecesinin
bulunmas›.
[A]
[A] 1
E¤im= − d dt
[A] 1
E¤im= − d [A] 2
dt
[A] 2
t 1 t 2
t
E¤er reaksiyon h›z› iki veya daha çok maddenin deriflimine ba¤l› ise ortamda
bulunan [B]’nin deriflimi sabit tutuldu¤unda, sadece [A]’n›n deriflimi de¤iflir. Benzer
flekilde yukar›da belirtilen diferansiyel yöntem kullan›larak n belirlenir.
ÖRNEK 9.10:
A’n›n reaksiyonuna iliflkin bafllang›ç h›z›, deriflime ba¤l› olarak afla¤›daki gibi verilmektedir.
Bu verilere göre reaksiyonun derecesini ve h›z sabitini bulunuz.
[A] o ×10 3 (M) 5,0 8,2 1,7 30
υ o ×107 (M s –1 ) 3,6 9,6 41 130
Çözüm:
Eflitlik 9.20’ye ( ln υ o = ln k+ n ⎡ ⎤ ) göre [A] o ve υ o ’›n ayr› ayr› logaritmas› al›n›r.
⎣ ⎢A ⎦⎥ o
lnlnυ o
ln[A] o –5,298 –4,804 –4,075 –3,506
In υ o –14,84 –13,86 –12,40 –11,25
Elde edilen veriler kullan›larak,
do¤ru elde edilir.
–11
’a karfl› ln[A] o grafi¤i çizilirse, e¤imi n olan bir
–12
ln υ o
–13
–14
–15
–16
–5,4
–5,2 –5,0 –4,8 –4,6 –4,4 –4,2 –4,0 –3,8 –3,6 –3,4
ln [A] o
Do¤runun e¤iminden; n=2 bulunur, yani reaksiyon ikinci derecedendir. Kesim noktas›
ise –4,231 ve dolay›s›yla lnk= –4,231’dir. Buradan k de¤eri 1,45×10 –2 M –1 s –1 olarak
hesaplan›r.