‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

12. Ünite - Yüzey ve Arayüzey Olaylar›
327
cakl›k ve bas›nçta özel durumlar d›fl›nda, adsorpsiyon ekzotermiktir. Kendili¤inden
yürüyen bir olayda ∆G negatiftir. Ayr›ca gaz veya s›v› ortam›nda daha düzensiz
olan tanecikler kat› yüzeyinde tutunarak daha düzenli hale geldi¤i için adsorpsiyon
s›ras›ndaki entropi de¤iflimi (∆S) de negatiftir.
∆H, entalpi de¤iflimi; ∆S, entropi de¤iflimi; ∆G’ de serbest enerji de¤iflimi olmak
üzere bunlar›n aras›ndaki termodinamik ba¤›nt›,
∆G = ∆H−
T∆S
(12.26)
fleklindedir. Buna göre negatif entropili bir ifllem, ∆G serbest enerjisinin negatif
olabilmesi, yani ifllemin belli bir dereceye kadar gerçekleflmesi için, negatif bir ∆H
de¤erine sahip olmal›d›r. Adsorpsiyon ›s›s› da denilen adsorpsiyon entalpisinin negatif
olmas›, adsorpsiyon olay›n›n ekzotermik oldu¤unu göstermektedir.
Kimyasal adsorpsiyonu, fiziksel adsorpsiyondan ay›rmak için adsorpsiyon entalpisinin
de¤erine bak›labilir. Buna göre, entalpi de¤ifliminin –40 kJ mol –1 ’e kadar
olan de¤erleri fiziksel adsorpsiyonu, –40 kJ mol –1 ’den daha negatif de¤erler ise
kimyasal adsorpsiyonu gösterir. Bununla birlikte günümüzde adsorpsiyonun fiziksel
mi, yoksa kimyasal m› oldu¤unu anlamak için çok daha duyarl› spektroskopik
yöntemler bulunmaktad›r.
Adsorpsiyonun Uygulamalar›
Adsorpsiyonun çeflitli alanlarda önemli uygulamalar› vard›r. Kat›lar›n gazlar› adsorpsiyonunda,
gaz maskeleri yap›m›nda, vakum amaçl›, kötü kokular›n giderilmesinde,
gaz reaksiyonlar›n›n katalizinde vb. ifllemlerde adsorpsiyondan yararlan›ld›¤›
gibi, bunun d›fl›nda da kat›-s›v›, s›v›-gaz ve s›v›-s›v› ifllemlerinde de adsorpsiyonun
çeflitli uygulama alanlar› bulunmaktad›r. Baz› çöktürme ifllemlerinde de
iyon seçicili¤i nedeniyle adsorpsiyonun önemi büyüktür. Birçok çözeltinin renginin
giderimi ve suyun ar›t›lmas›n›n esas› çözeltiden adsorpsiyondur. Adsorpsiyon
uygulamalar›ndan biri de kromatografik analizdir. Bu yöntemin prensibi, çeflitli
maddelerin adsorban taraf›ndan farkl› h›zla adsorpsiyonuna dayan›r.