‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

1. Ünite - Gazlar
7
fiekil 1.1
Boyle yasas›n›n
grafiksel gösterimi.
a) P-V grafi¤i,
b) 1/P-V grafi¤i.
Sabit s›cakl›kta gerçeklefltirilen ifllemlere izotermal süreçler denir. Bu durumda
bir gaza iliflkin V ’ye karfl› P grafi¤inden elde edilen hiperbol bir izoterm (efls›-
cakl›k) e¤risidir.
Gerçek gazlarla gerçeklefltirilen deneyler, düflük bas›nçlarda (P→0) Boyle yasas›n›n
geçerli oldu¤unu göstermifltir. Bunun nedeni düflük bas›nçlarda gaz moleküllerinin
birbirlerinden ba¤›ms›z olarak hareket edebilmeleridir.
Gaz moleküllerinin say›s› de¤ifltirilmeksizin daha büyük bir hacme geniflletildi-
¤inde, yani gaz›n hacmi artt›r›ld›¤›nda, moleküllerin kab›n duvarlar›na çarpma say›s›
veya s›kl›¤› azal›r. Bu durum gaz›n bas›nc›n›n da azalmas›na neden olur.
1,12 atm bas›nç alt›nda 10,4 L hacme sahip bir gaz örne¤inin hacmi, s›cakl›k sabit kalacak
flekilde 14,0 L’ye yükseltilmifltir. Bu durumda gaz›n son bas›nc›n› hesaplay›n›z.
‹zotermal süreçler, sabit
s›cakl›kta gerçeklefltirilen
ifllemlerdir ve ifllem boyunca
s›cakl›k de¤iflmez.
ÖRNEK 1.3:
Çözüm:
Eflitlik 1.4 kullan›larak, bas›nç;
P 1 V 1 = P 2 V 2
1,12 atm × 10,4 L = P 2 × 14,0 L
P 2 = 0,83 atm
fleklinde hesaplan›r.
Hacim-S›cakl›k ‹liflkisi: Charles Yasas›
Frans›z bilim adam› Jacques Charles, sabit bas›nçta farkl› gazlar›n s›cakl›klar›n›n
ayn› oranda artt›r›lmas›yla gazlar›n eflit oranda genlefltiklerini gözlemlemifltir. Charles
yasas›na göre; sabit bas›nç alt›nda bir gaz›n hacmi mutlak s›cakl›¤› ile do¤ru
orant›l› olarak de¤iflir. Buna göre Charles yasas› afla¤›daki gibi ifade edilebilir.
V
V = sabit × T veya = sabit ( P ve n sabit)
T
Sabit bas›nçta bellirli bir miktar gaz›n farkl› hacim/s›cakl›k durumlar› için ise,
V
T
V
T
V
T
eflitli¤i yaz›labilir.
V
1
=
2
=
3
= … =
T n 1 2 3 n
(1.5)