‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

280 Fizikokimya
Amalgam Elektrotlar
Amalgam, çok kuvvetli çözme özelli¤ine sahip olan s›v› civan›n Au, Cu, Ag, Pb, Li,
Na, K gibi metallerle oluflturdu¤u alafl›md›r. Amalgam elektrotlar, elektrot metalinin
saf de¤il de civa içinde çözünmüfl halde bulunmas› d›fl›nda yap›sal olarak metal-metal
iyonu elektrotlar›na benzer özelliktedirler. Sodyum gibi oldukça aktif bir
metalin bile amalgam elektrot oluflturulabilmesi bu tür elektrotlar›n önemini artt›rmaktad›r.
Sodyum metali ile oluflturulmufl bir amalgam elektrot için flematik gösterim
afla¤›daki gibi yaz›labilir.
Na(Hg) ; Na + (suda)
Çözeltideki Na + iyonu derifliminin yan› s›ra civa içindeki sodyum metalinin derifliminin
de bilinmesi gerekir. Çünkü bir amalgam elektrotta kullan›lan metalin
oran› veya deriflimi o elektrodun aktifli¤ini, dolay›s›yla da elektrot potansiyelini
etkiler.
Metal-ÇözünmeyenTuz Elektrotlar›
Gümüfl-gümüfl klorür (Ag-AgCl) elektrodu çok s›k kullan›lan bir metal-çözünmeyen
tuz elektrodudur. Bir gümüfl telin, AgCl ile kaplan›p KCl veya HCl çözeltisine
dald›r›lmas›yla Ag-AgCl elektrodu haz›rlanabilir. E¤er çözeltideki Cl – iyonlar›n›n
aktifli¤i 1 ise haz›rlanan bu elektroda standart gümüfl-gümüfl klorür elektrodu denir
ve elektrot için yar› hücrenin flematik gösterimi,
Ag(k) ; AgCl(k) ; Cl – (suda)
fleklindedir. Yar› hücrede gerçekleflen reaksiyon ise afla¤›daki gibi yaz›labilir.
AgCl(k) + e – $ Ag(k) + Cl – (suda)
Çok kullan›lan bir di¤er metal-çözünmeyen tuz elektrodu da kalomel elektrottur.
Kalomel elektrotta metalik civa, kalomel (Hg 2 Cl 2 ) ile civan›n oluflturdu¤u bir
pasta ile temas halindedir. Bu sistemin üstünde ise KCl çözeltisi bulunmaktad›r
ve iletkenli¤i sa¤lamak amac›yla bir platin tel bu düzene¤in içerisine dald›r›l›r.
Elektrodun flematik gösterimi ve elektrotta gerçekleflen reaksiyon afla¤›daki gibi
yaz›labilir.
Hg(s) ; Hg 2 Cl 2 (k) ; KCl(suda)
Hg 2 Cl 2 (k) + 2e – $ 2Hg(s) + 2Cl – (suda)
1,0 M KCl çözeltisi
kullan›larak haz›rlanan
kalomel elektrodun
25°C’deki potansiyeli
0,338 V iken, ayn›
koflullardaki doygun
kalomel elektrodun
potansiyeli 0,242 V’dur.
Bir kalomel elektrot haz›rlamak için genellikle 0,1 M, 1,0 M veya doymufl KCl
çözeltisi kullan›l›r. En yayg›n kullan›lan kalomel elektrot ise doymufl KCl çözeltisi
kullan›larak haz›rlanan doygun kalomel elektrot olup, belirli bir s›cakl›kta ve
bas›nçta bu elektrottaki Cl – iyonu deriflimi, dolay›s›yla yar› hücre potansiyeli sabittir.
‹yon Seçici Membran Elektrotlar
‹yon seçici membran elektrotlar kullan›larak 50’den fazla iyonun nicel analizini oldukça
duyarl› bir biçimde yapmak mümkündür. ‹yon seçici membran elektrotlar,
bir iç referans elektrot, analizi yap›lacak iyonun deriflimi bilinen bir çözeltisi (iç çö-