â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8. Ünite - Faz Dengeleri ve Diyagramlar›<br />
leflimi ile ayn›d›r. Diyagramda T k,A ve T k,B ; A ve B bileflenlerinin P bas›nc›ndaki<br />
kaynama noktalar›d›r.<br />
‹deal olmayan çözeltilere ait T-x A faz diyagramlar›ndaki faz dengeleri de, azeotropik<br />
bileflim (D noktas›ndaki bileflim) hariç, yukar›da aç›kland›¤› flekilde<br />
aç›klanabilir. Azeotropik bileflimdeki bir çözelti kaynarkan ayn› bileflimli buhar<br />
oluflturur veya azeotropik bileflimdeki buhar yo¤unlafl›rken ayn› bileflimli s›v› verir.<br />
Dolay›s›yla azeotropik noktada bir s›v›-buhar faz dengesinde bu iki faz›n bileflimi<br />
ayn›d›r. Yani azeotropik kar›fl›m ayn› saf maddelerde gözlendi¤i gibi sabit bir<br />
s›cakl›kta kaynar ve bileflimi de¤iflmez. fiekil 8.12 a’daki faz diyagram› minimum<br />
kaynama noktal› azeotropik sisteme, fiekil 8.12 b’deki ise maksimum kaynama<br />
noktal› azeotropik sisteme örnektir. Minimum kaynama noktal› azeotropik sisteme<br />
örnek olarak etanol-su sistemi verilebilir. Bu sistem kütlece %96,0 etanol içerdi¤i<br />
zaman 1 atmosfer bas›nç alt›nda azeotropik kar›fl›m oluflturur ve 78,17°C’de kaynar.<br />
Saf etanolun normal kaynama noktas› 78,3°C, suyun normal kaynama noktas›<br />
100°C’dir. Azeotropik kar›fl›m belli bir bas›nçta gözlendi¤i için üzerindeki bas›nç<br />
de¤ifltirilerek (veya ortama üçüncü bir bileflen kat›larak) azeotropik kar›fl›m özelli-<br />
¤ini yitirmesi sa¤lanabilir.<br />
fiekil 8.12<br />
207<br />
‹deal çözelti<br />
oluflturmayan<br />
(Raoult yasas›ndan<br />
sapan) iki bileflenli<br />
sistemlere ait T-x A<br />
faz diyagramlar›.<br />
a) b)<br />
Ayr›msal dam›tma: Ayr›msal dam›tma; uçucu iki s›v›n›n uçuculuklar›n›n fark›ndan<br />
yararlan›larak birbirlerinden ay›r›lmalar›d›r, yani saflaflt›r›lmalar›d›r. fiimdi<br />
tekrar fiekil 8.11’deki diyagram›m›za dönelim. D noktas›ndaki çözeltinin (s›v› faz›n)<br />
s›cakl›¤› E noktas›ndaki s›cakl›¤a getirildi¤i durumda oluflan ilk buhar kütlesinin<br />
bilefliminin F noktas›ndaki bileflim oldu¤unu ve E noktas›ndaki s›v› faz ile F<br />
noktas›ndaki buhar faz›n›n denge halinde oldu¤unu yukar›da görmüfltük. F noktas›ndaki<br />
bileflime sahip buhar ortamdan ay›r›ld›ktan sonra yo¤unlaflt›r›l›rsa M noktas›ndaki<br />
bileflime sahip s›v› elde edilir. Bu s›v›n›n buhar›yla dengesinin oluflmas›<br />
sonras› buhar›n›n bileflimi N noktas›ndaki bileflimdir. Bu N noktas›ndaki bileflime<br />
sahip buhar ortamdan ay›r›l›p yo¤unlaflt›r›l›rsa O noktas›ndaki s›v› elde edilir. Bu<br />
s›v›n›n dengede oldu¤u buhar›n bileflimi ise R noktas›ndaki bileflimdir. Bu buhar<br />
ay›r›ld›ktan sonra yo¤unlaflt›r›l›rsa S bileflimli s›v› elde edilir. Gördü¤ünüz gibi bafllang›çta<br />
E noktas›ndaki bileflime sahip s›v› varken bu süreç sonunda A bileflenince<br />
çok zengin S bileflenli s›v› elde edilmifltir. Bu flekilde s›v› ile dengedeki buhar›-<br />
n› ay›r›p yo¤unlaflt›rarak sistemdeki uçucu bilefleni saflaflt›rmak mümkündür. S›v›<br />
fazdan oluflan ilk buhar kütlesinin al›n›p bunun bir baflka bir yerde s›v›laflt›r›lmas›<br />
ile elde edilen zenginlefltirme (saflaflt›rma) maksimum zenginlefltirmedir ve maksi-
Change language