â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8. Ünite - Faz Dengeleri ve Diyagramlar›<br />
189<br />
a. Buhar halindeki sudan oluflan,<br />
b. Aseton-su kar›fl›m›ndan oluflan bir sistemin serbestlik derecesini bulunuz.<br />
ÖRNEK 8.1:<br />
Çözüm:<br />
a. Bu sistem tek bileflenli ve tek fazl›d›r. Bu durumda S = B – F +2=1– 1+2=2<br />
olur (Bu serbestlik dereceleri, s›cakl›k ve bas›nç olup birbirlerinden ba¤›ms›z<br />
de¤ifltirilebilirler).<br />
b. Aseton ve su her oranda birbiriyle kar›fl›r yani çözelti oluflturur. Bu durumda<br />
sistem iki bileflenli ve tek fazl› oldu¤undan S = B – F + 2 = 2 – 1 + 2 = 3 olur<br />
(Bu serbestlik dereceleri, s›cakl›k, bas›nç ve bileflenlerden birinin deriflimi olup<br />
bu üç de¤iflken birbirlerinden ba¤›ms›z de¤ifltirilebilir).<br />
Belli bir s›cakl›kta sudaki çözünürlü¤ünden daha yüksek miktarda fleker SIRA S‹ZDE ilavesi ile haz›rlanm›fl<br />
bir su-fleker kar›fl›m›n›n serbestlik derecesi kaçt›r?<br />
2<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
TEK B‹LEfiENL‹ S‹STEMLERDE FAZ DENGELER‹<br />
Tek bileflenli bir sistemde bileflen say›s› 1 oldu¤u için serbestlik derecesi,<br />
SORU<br />
S = B – F +2=1– F +2=3– F<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
SORU<br />
D‹KKAT<br />
D‹KKAT<br />
olur. Serbestlik derecesinin alabilece¤i en küçük de¤er s›f›r oldu¤undan ve sistemin<br />
en az bir fazl› olmas› gerekti¤inden tek bileflenli sistemlerde S=0, 1 veya 2 olabilir.<br />
fiimdi tek bileflenli sisteme örnek olarak suyun düflük bas›nçlardaki faz diyag-<br />
SIRA S‹ZDE<br />
SIRA S‹ZDE<br />
ram›n› inceleyelim. Suyun düflük bas›nçlardaki bas›nç-s›cakl›k faz diyagram› fiekil<br />
8.1’de verilmifltir. Suyun faz diyagram›nda oldu¤u gibi tek bileflenli AMAÇLARIMIZ sistemlerin faz<br />
diyagramlar›nda da birbirleriyle bir nokta kesiflen e¤riler bulunur. Bu e¤riler AMAÇLARIMIZ<br />
birbiriyle<br />
dengede olan fazlar› ay›ran e¤rilerdir ve bu e¤rilere faz s›n›r› denir. Suyun faz<br />
diyagram›nda bu faz s›n›rlar› üstlerinde A, B ve C noktalar› bulunan K ‹ T Ae¤rilerdir. P Faz<br />
K ‹ T A P<br />
s›n›rlar› aras›ndaki bölgede bulunan bir noktada (belli bir bas›nç ve s›cakl›k de¤erine<br />
sahip) sistem tek fazl›d›r. Örne¤in suyun kararl› faz›, fiekil 8.1’deki diyagramdaki<br />
D noktas›nda buz hali, E noktas›nda s›v› hali ve F noktas›nda TELEV‹ZYON buhar halidir.<br />
TELEV‹ZYON<br />
Diyagramdaki D, E ve F noktalar›nda sistemin serbestlik dereceleri,<br />
S = B – F +2=1– 1+2=2<br />
‹NTERNET<br />
dir. Sistemin serbestlik derecesinin 2 olmas›, faz say›s›n› de¤ifltirmemek kofluluyla<br />
sistemin s›cakl›¤›n›n ve bas›nc›n›n birbirlerinden ba¤›ms›z olarak de¤ifltirilebilece-<br />
¤i anlam›na gelir. Bu durumu diyagram üzerinde gösterelim. Örne¤in sistemimiz<br />
(kararl› faz›m›z) E noktas›nda ilk (s›v› su) halinde olsun. Bu s›v› suyu, s›cakl›¤›n›<br />
ve bas›nc›n› birbirinden ba¤›ms›z de¤ifltirerek farkl› s›cakl›k ve bas›nçlardaki, örne¤in<br />
E′, E′′ veya E′′′ noktalar›ndaki, s›v› su hallerine getirebiliriz. Görüldü¤ü gibi<br />
tek bileflenli bir sistemin serbestlik derecesi 2 oldu¤u zaman faz say›s› de¤ifltirilmemek<br />
kofluluyla hem bas›nc› hem de s›cakl›¤› birbirinden ba¤›ms›z olarak de¤ifltirilebilmektedir.<br />
‹NTERNET
Change language