‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

48 Fizikokimya
de ise bu ifllem tersinirdir. Bu süreç s›ras›nda olay her bir ad›mda geriye dönerek
gaz›n s›k›flmas› da gerçekleflti¤i için tersinir olarak yürür. Tersinir süreçlerde genleflme
ve s›k›flma s›ras›nda yap›lan ifllerin mutlak de¤erleri birbirlerine eflittir. Tersinir
genleflme s›ras›nda sistemden d›flar›ya yap›lan iflin ald›¤› de¤er, tersinmez
genleflmeye göre daha büyüktür. Tersinir s›k›flmada yap›lan iflin de¤eri ise, tersinmez
süreçte yap›lan ifle göre daha küçüktür.
fiekil 2.5
Kapal› bir ideal
gaz sistemindeki
genleflme ve
s›k›flma ifli.
‹zotermal Tersinir ve Tersinmez Süreçler
Kimyasal olaylar›n ço¤unda sistemin çevreye verdi¤i veya çevreden ald›¤› enerji
sistemin s›k›flmas›ndan veya genleflmesinden dolay› ortaya ç›kar. fiekil 2.5’deki gibi
ideal bir gaz›n konuldu¤u bir silindir ve pistondan oluflan izotermal bir sistemi
düflünelim.
w (+)
F d›fl
w (–)
I 2
Genleflme
I 1
S›k›flma
q (+)
‹deal gaz
I 2
q (–)
Sistem
Bu sistemdeki gaz›n genleflmesiyle; piston kolunun l 1 konumundan, yukar›ya
l 2 konumuna gitmesi durumunda dV pozitif ve w negatif olur, yani ifl sistemden
çevreye yap›lm›fl olur. Sistemdeki gaz›n s›k›flmas›yla piston kolunun l 1 konumundan,
afla¤›ya l 2 konumuna gelmesi durumunda ise dV negatif ve w pozitif olur. Bu
durumda ise çevreden, sistem üzerine bir ifl yap›lm›fl olur.
l
l F
2
2 dış
V
w=− ∫ Fdış
dl=− Adl =−
l
∫l
1
1 A
∫
Basınç Hacim V1
2
Pdı
ş dV
Bir sistemde bulunan ideal bir gaz›n, genleflme veya s›k›flma ifli iki flekilde meydana
gelebilir. Bunlardan birincisi, sistemin sabit bir d›fl bas›nca karfl› genleflmesidir.
Bu durumda yap›lan ifl tersinmez bir süreçtir. Buna göre yukar›daki eflitlik yeniden
düzenlenirse, sabit bas›nçta hacim de¤iflmesi sonucu ortaya ç›kan ifl afla¤›-
daki gibidir.