‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
9. Ünite - Kimyasal Kinetik
SORU
DÜfiÜNEL‹M
219
SORU
Reaksiyon mekanizmas› bilinmeden toplam reaksiyon üzerinden stokiyometrik D‹KKAT katsay›lar›
kullanarak, h›z eflitli¤ini yazmak do¤ru de¤ildir.
D‹KKAT
SIRA S‹ZDE
Bir reaksiyonun derecesi stokiyometrik eflitli¤e bak›larak bulunamaz ancak
deneysel olarak bulunabilir. Reaksiyona giren molekül say›s›na molekülarite denir.
Deneysel yöntemlerle belirlenen derece ile stokiyometrik AMAÇLARIMIZ denkleme göre
belirlenen molekülarite genellikle farkl›d›r. Baz› reaksiyonlar›n molekülaritesi, dereceye
SIRA S‹ZDE
eflit olabilir. Karmafl›k mekanizmal› reaksiyonlar›n molekülariteleri, dere-
cesine eflit de¤ildir.
K ‹ T A P
K ‹ T A P
Reaksiyonlar; molekülaritesi bir olan unimoleküler reaksiyon, iki olan bimoleküler
reaksiyon ve üç olan trimoleküler reaksiyon olarak isimlendirilir. Dört ya da
daha çok molekülün ayn› anda çarp›flarak reaksiyon vermesi TELEV‹ZYON çok zor olaca¤›ndan
TELEV‹ZYON
bu reaksiyonlar›n oluflmas› olanaks›zd›r. Reaksiyonlar›n ço¤u unimoleküler ve bimolekülerdir.
‹NTERNET
2HI(g) → H 2 (g) + I 2 (g)
reaksiyonunun tek basamakl› oldu¤unu kabul ederek, reaksiyon h›z eflitli¤ini yaz›n›z.
‹NTERNET
ÖRNEK 9.1:
Çözüm:
Bu reaksiyon için h›z eflitli¤i
1 d[ HI] d[ H
υ =− =
2] d[ I
=
2]
2
= k[ HI]
2 dt dt dt
fleklinde yaz›l›r. Buna göre; bir mol H 2 (g) olufltu¤unda iki mol HI(g) harcanmaktad›r.
O halde HI derifliminin zamanla de¤iflim h›z›, H 2 veya I 2 deriflimlerinin zamanla
de¤iflim h›z›n›n iki kat› olmal›d›r.
2NOBr(g) → 2NO(g) + Br 2 (g)
reaksiyonundaki NO oluflum h›z› 2,2×10 –3 M s –1 olarak belirlenmifltir. Reaksiyon
h›z›n› ve NOBr tükenme h›z›n› hesaplay›n›z.
ÖRNEK 9.2:
Çözüm:
d[ NO]
Soruda verilen NO oluflum h›z›, olarak ifade edilir. Buradan reaksiyon h›z›,
dt
1 d[ NO]
1
− − − −
υ = = × 22 , × 10 3 M s
1 = 11 , × 10
3 M s
1
2 dt 2
olarak bulunur. NOBr tükenme h›z› ise ,
1 d[ NOBr]
−3 −1
1 d[ NOBr] d[
NOBr]
υ =− ⇒ 11 , × 10 M s =− ⇒ =− 22 , × 10 −3 M s
−1
2 dt
2 dt dt
fleklinde hesaplan›r.
Ya¤ asitlerinin sodyum hidroksit ile sabunlaflma reaksiyonu tek basamakl› SIRA S‹ZDE bir reaksiyondur.
Buna göre, reaksiyon h›z eflitli¤ini yazarak, reaksiyon molekülaritesi ve derecesini
belirtiniz.
RCOOH+NaOH → RCOONa+H 2 O DÜfiÜNEL‹M
1
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SORU
SORU
D‹KKAT
D‹KKAT
SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE