â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
208 Fizikokimya<br />
mum zenginlefltirmenin gerçekleflti¤i her basamak bir teorik plaka olarak kabul<br />
edilir.<br />
Endüstride dam›tma (distilasyon), örne¤in petrolün rafine edilmesi iflleminde,<br />
çok say›da teorik plakaya sahip dam›tma (distilasyon) kolonlar› (kuleleri) kullan›-<br />
l›r ve dam›tma sürecinde ilk anda oluflan buhar›n ortamda ay›r›l›p yo¤unlaflt›r›lmas›<br />
yerine, daha büyük miktarda saflaflt›r›lm›fl madde elde edebilmek için s›v› fazdaki<br />
maddenin yaklafl›k yar› yar›ya buharlaflmas› sa¤land›ktan sonra ay›r›l›p yo¤unlaflt›r›lmas›<br />
yoluna gidilir.<br />
ÜÇ B‹LEfiENL‹ S‹STEMLERDE FAZ DENGELER‹<br />
Üç bileflenli bir sistemde serbestlik derecesi,<br />
S = B – F +2=3– F +2=5– F<br />
Bir eflkenar üçgenin içindeki<br />
bir noktadan eflkenar<br />
üçgenin kenarlar›na<br />
paraleller çizildi¤inde elde<br />
edilen üç do¤ru parças›n›n<br />
uzunluklar›n›n toplam›, bu<br />
üçgenin bir kenar›n›n<br />
uzunlu¤una eflittir.<br />
olur. Sistemin tek fazl› oldu¤u bir durumda S = 4 ’dür. Bunlar s›cakl›k, bas›nç ve<br />
sistemin üç bilefleninden ikisinin deriflimidir. Dört de¤iflkenli (dört boyutlu) bir faz<br />
diyagram›n› çizmek mümkün de¤ildir. Bu nedenle üç bileflenli sistemlerin faz diyagramlar›,<br />
genellikle sabit s›cakl›k ve sabit bas›nç koflullar›nda, bileflim diyagramlar›<br />
olarak çizilirler. Üç bileflenin deriflimini (mol veya kütle kesirlerini veya yüzdelerini)<br />
bir düzlem (ka¤›t) üstünde gösterebilmek için eflkenar üçgen fleklindeki faz<br />
diyagramlar› kullanmak standart bir uygulama haline gelmifltir.<br />
Bileflen deriflimlerinin mol kesri olarak al›nd›¤› üç bileflenli bir sistemde, mol<br />
kesirleri toplam› (x A + x B + x C ) 1,0 oldu¤undan ve eflkenar üçgenin kenarlar›nda<br />
bileflenlerden herbirinin mol kesri 0’dan 1,0’e de¤iflti¤inden üçgenin içinde bulunan<br />
bir noktadan üçgenin kenarlar›na çizilen paralellerin uzunluklar›n›n üçgenin<br />
kenar uzunlu¤una oranlar› o noktadaki sistemin bileflenlerinin mol kesirlerini<br />
(sistemin bileflimini) verir (fiekil 8.13). Gerçekte bu tür diyagramlarda eflkenar<br />
üçgenin kenarlar› ölçeklendirildi¤inden sistemdeki herbir bileflenin mol kesri, ilgili<br />
kenar üzerindeki de¤erden do¤rudan (okunarak) belirlenebilir. fiekil 8.13’deki M<br />
noktas›ndaki sistemin bileflimi flu flekildedir:<br />
fiekil 8.13<br />
Üç bileflenli<br />
sistemlerde<br />
deriflimlerin<br />
eflkenar üçgensel<br />
alanda<br />
gösterilmesi.<br />
x A = 0,50 x B = 0,25 x C = 0,25<br />
1,0<br />
Buradan anlafl›laca¤› gibi<br />
eflkenar üçgen fleklinde çizilen<br />
faz diyagramlar›nda eflkenar<br />
üçgenin içindeki her noktada<br />
sistem üç bileflenlidir. Eflkenar<br />
üçgenin kenarlar› üstündeki<br />
noktalarda sistem iki bileflenli<br />
(üçüncü bileflenin mol kesri s›-<br />
f›r), köflelerinde ise sistem tek<br />
bileflenlidir yani saf maddeden<br />
oluflur.<br />
Eflkenar üçgen içinde yer<br />
alan herhangi bir nokta ile bu<br />
üçgenin köflelerinden herhangi<br />
birinden geçen do¤ru üstündeki<br />
her noktada do¤runun
Change language