‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

278 Fizikokimya
dengesi tuz köprüsündeki elektrolit katyonunun köprünün katot yar› hücresi taraf›na,
anyonun ise anot yar› hücresi taraf›na göç etmesi ile sa¤lan›r. Daniell hücresi
için hücre potansiyeli,
E hücre = E Cu +2 ;Cu – E Zn +2 ;Zn
SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
fleklinde yaz›labilir.
Bir elektrokimyasal hücrenin sahip oldu¤u potansiyel voltmetre ile do¤rudan
DÜfiÜNEL‹M ölçülemez. Çünkü voltmetrenin gösterece¤i direnç hücre potansiyelinin olmas› gerekenden
küçük okunmas›na neden olur. Hücre potansiyeli, ölçüm s›ras›nda dev-
DÜfiÜNEL‹M
resinden ak›m geçmeyen ve potansiyometre ad› verilen elektriksel düzenekler ile
SORU
ölçülür. Potansiyometre SORU düzene¤inde bulunan güç kayna¤› ile hücreye z›t bir potansiyel
uygulan›r ve bu iki potansiyel birbirine eflit oldu¤unda devreden ak›m
D‹KKAT
geçmez. Devreden D‹KKAT ak›m›n geçmedi¤i bu anda güç kayna¤› taraf›ndan uygulanan
potansiyel ayn› zamanda hücrenin potansiyeli yani elektromotor kuvvetidir. Bu
noktada hücre reaksiyonunun termodinamik olarak tersinir oldu¤u söylenebilir.
SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
Bir baflka deyiflle hücreye uygulanan karfl›t potansiyel hücrenin elektromotor kuvvetinden
az da olsa küçük ise hücre pil (Galvanik hücre) olarak davranmaya devam
eder. Aksine karfl›t potansiyel daha büyük ise hücre elektrolitik hücre olarak
AMAÇLARIMIZ
davranmaya AMAÇLARIMIZ
bafllar.
K ‹ T A P
TELEV‹ZYON
Elektrotlarda gerçekleflen
kimyasal reaksiyonlar
(yükseltgenme-indirgenme
reaksiyonlar›) elektrot ile
elektrolit ‹NTERNET çözelti ara
yüzeyinde gerçekleflir.
Elektromotor K kuvvetin ‹ T A P ölçümüyle ilgili daha detayl› bilgileri Y. Sar›kaya’n›n (2000) “Fizikokimya”
kitab›ndaki “Elektrokimya” bölümünde bulabilirsiniz.
ELEKTROT TÜRLER‹
TELEV‹ZYON
Bir elektrokimyasal hücreyi incelerken bu hücreyi oluflturan elektrotlar›n davran›fllar›n›
tek tek irdelemek gerekir. Çünkü hücrede meydana gelen net reaksiyon
elektrotlarda oluflan reaksiyonlar›n toplam›d›r. Bir yar› hücrede meydana gelen
kimyasal reaksiyon ‹NTERNETyar› hücre reaksiyonu veya elektrot reaksiyonu olarak isimlendirilir.
Elektrokimyasal hücrelerde kullan›lan elektrotlar gaz, redoks, metal-metal iyonu,
amalgam, metal-çözünmeyen tuz ve iyon seçici membran elektrotlard›r. fiimdi
bu elektrot türleri üzerinde biraz daha ayr›nt›l› dural›m.
Gaz Elektrotlar
Gaz elektrodu; inert bir elektrot yüzeyine sabit bas›nçta bir gaz›n gönderilmesi ve
bu elektrodun, gaz›n iyonunu içeren bir elektrolit çözeltiye dald›r›lmas› sonucu
oluflturulabilir. Hidrojen elektrodu gaz elektrotlara örnek olarak verilebilir. Hidrojen
elektrodu, H + iyonlar› içeren bir çözeltiye dald›r›lm›fl inert platin elektrot üzerine
belli bas›nçta hidrojen gaz›n›n sürekli olarak gönderilmesi ile elde edilir (fiekil
11.2). Hidrojen elektrodunun flematik gösterimi ve yar› hücre reaksiyonu s›ras›yla
afla¤›daki gibidir.
Pt(k) ; H 2 (g, 1 atm) ; H + (suda, a = 1)
2H + (suda) + 2e – $ H 2 (g)
SHE’nin katot olarak
kullan›ld›¤› bir
elektrokimyasal hücrede
belirlenen potansiyel, di¤er
elektrodun standart
yükseltgenme potansiyelidir.
H + iyonu aktifli¤i bir olan çözeltiye dald›r›lan platin elektrot üzerine 1 atm bas›nçta
H 2 gaz› gönderilmesiyle haz›rlanan elektroda standart hidrojen elektrodu
(SHE) denir. SHE’nin potansiyeli her s›cakl›kta s›f›r olarak kabul edilir ve SHE’nin
anodunu oluflturdu¤u elektrokimyasal hücreler ile standart koflullarda haz›rlanm›fl
di¤er elektrotlar›n standart indirgenme potansiyelleri veya standart elektrot potansiyelleri
belirlenebilir.