â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8. Ünite - Faz Dengeleri ve Diyagramlar›<br />
olarak adland›r›lan bir haldedir. Süperkritik ak›flkan›n özelliklerinin baz›lar› o maddenin<br />
s›v› özelliklerine baz›lar› da buhar özelliklerine yak›nd›r. Bir madde kritik s›-<br />
cakl›¤›n›n üzerinde bir s›cakl›¤a sahip ise bas›nc› ne kadar artt›r›l›rsa artt›r›ls›n yo-<br />
¤unlaflt›r›lamaz (s›v› haline getirilemez).<br />
Tek bileflenli bir sistem, s›cakl›¤›n› veya bas›nc›n› veya her ikisini ayn› anda de-<br />
¤ifltirerek farkl› hallere dönüfltürülebilir. Örne¤in suyun faz diyagram›nda D noktas›nda<br />
bulunan sistem, bas›nc› P bas›nc›nda sabit tutularak ›s›t›l›rsa K noktas›ndaki<br />
buz-s›v› suyun dengede oldu¤u iki fazl› hale ulafl›r. Is›tmaya devam edilirse sistem<br />
K noktas›ndaki halden L noktas›ndaki hale do¤ru kayar. K ile L noktalar› aras›nda<br />
örne¤in E noktas›nda sistem s›v› haldedir. Sistem L noktas›na ulafl›nca s›v›<br />
su-su buhar› dengesi kurulur. Is›tmaya devam edilirse sistemde kararl› faz (örne-<br />
¤in F noktas›nda) buhar faz› olur. Tek bileflenli bir sistemde maddenin s›cakl›¤› sabit<br />
tutulup bas›nc› de¤ifltirilirse o maddenin farkl› kararl› fazlar›na ulafl›labilir. Örne¤in<br />
M noktas›nda s›v› halde bulunan su, üzerindeki bas›nç düflürüldü¤ünde K<br />
noktas›nda donmaya bafllar (s›v› su-buz dengesi), N noktas›nda buz halindedir, J<br />
noktas›nda buharlaflmaya bafllar (buz-buhar dengesi) ve O noktas›nda buhar halindedir.<br />
Suyun faz diyagram›nda erime (BÜ) e¤risinin e¤imi negatiftir yani e¤ri sol tarafa<br />
yat›kt›r. Bu birkaç maddenin faz diyagram›nda rastlan›lan bir durumdur. Bu durum<br />
suyun buz halinin s›v› haline göre daha az yo¤un olmas›n›n bir sonucu olup<br />
buzun (ço¤u maddenin aksine) üzerindeki bas›nç artt›r›ld›¤›nda eritilebilece¤ini<br />
gösterir.<br />
Tüm tek bileflenli sistemlerin faz diyagramlar› yukar›da verdi¤imiz suyun faz diyagram›na<br />
benzer flekilde incelenebilir.<br />
191<br />
Buzun, s›v› suya göre daha<br />
düflük yo¤unlu¤a sahip<br />
olmas›ndan dolay› s›v›<br />
suyun üstünde yüzdü¤üne,<br />
su borular›n› patlatt›¤›na,<br />
göllerin yüzeyinde<br />
olufltu¤unda dibe<br />
çökmedi¤ine günlük<br />
yaflamda flahit<br />
olmuflsunuzdur.<br />
Karbon dioksitin (CO 2 ) faz diyagram› afla¤›da verilmifltir. Kat› CO 2 , SIRA kuru S‹ZDE buz olarak bilinir<br />
ve günlük koflullarda ›s›t›ld›¤›nda veya ›s›nmas›na izin verildi¤inde erimeden buharlafl›r.<br />
Bunun nedenini aç›klay›n›z [Yan›t›n›z için diyagramdaki D, E ve F noktalar›ndaki halleri<br />
kullanabilirsiniz].<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
3<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
SORU<br />
SORU<br />
D‹KKAT<br />
D‹KKAT<br />
SIRA S‹ZDE<br />
SIRA S‹ZDE<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
K ‹ T A P<br />
K ‹ T A P<br />
Tek Bileflenli Sistemlerde Faz Dengelerinin Nicel Olarak<br />
TELEV‹ZYON<br />
‹ncelenmesi<br />
Tek bileflenli bir sistemde faz s›n›rlar› üstündeki noktalara karfl›l›k gelen hallerde<br />
iki faz›n birbiriyle dengede oldu¤unu yukar›da anlatm›flt›k. Ayr›ca dengede olan<br />
iki faz›n kimyasal potansiyellerinin de birbirine eflit oldu¤unu ‹NTERNET daha önce ifade etmifltik.<br />
TELEV‹ZYON<br />
‹NTERNET
Change language