‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

a¤›nt›lar› yaz›labilir. Bu son ba¤›nt› düzenlenirse,
n ( x − x'
) = n ( x''
−x
)
1 A A 2 A A
n
n
1
2
elde edilir.
x''
x
=
A −
x − x'
A
Eflitlik 8.7’de
A
A
x
x
''
A
A
− x
− x'
A
A
8. Ünite - Faz Dengeleri ve Diyagramlar›
(8.7)
bir oran oldu¤u için bu oran, mol kesri farklar›n›n yerine,
fiekil 8.2’deki diyagramda toplam bileflimi gösteren nokta (örne¤in H noktas›) ile Faz
1 ve Faz 2 bileflimleri noktalar› (G ve I noktalar›) aras›ndaki uzunluklar›n (bu durumda
IH ve HG uzunluklar›n›n) cetvelle ölçülmesi sonucu bulunan de¤erlerden
de hesaplanabilir.
Türetti¤imiz kald›raç kural› sadece s›v›-s›v› faz dengesi için de¤il birbiri ile
dengede olan her türlü (s›v›-buhar, s›v›-kat›, kat›-kat› ve bunlar gibi) iki faz›n mol
oran›n›, mol say›lar›n›, herbir fazdaki bileflenlerin mol say›lar›n› hesaplamada
kullan›labilir. Ayr›ca buradan bileflenlerin mol kütleleri kullan›larak, fazlar›n ve
herbir fazdaki bileflenlerin kütleleri bulunabilir.
Sabit P bas›nc›nda, A ve B s›v›lar›ndan oluflan sisteme ait faz diyagram› fiekil
8.2’de verilmifltir. 1,50 mol A ve 1,00 mol B’nin kar›flt›r›lmas› sonucu elde edilen
kar›fl›m T s›cakl›¤›nda iki fazl›d›r.
a. Her iki faz›n bileflimini,
b. Her iki fazdaki mol say›lar›,
c. Herbir fazdaki A ve B bileflenlerinin mol say›lar›n›,
d. A’n›n mol kütlesi 72,0 g mol –1 , B’nin mol kütlesi 148,0 g mol –1 ise her iki faz›n
kütlesi ile bu fazlardaki bileflenlerin kütlelerini belirleyiniz.
197
Bu ünitede kald›raç kural›,
dengedeki iki faz›n mol
say›lar› aras›ndaki oran›
verecek flekilde türetilmifltir.
E¤er kullan›lan faz
diyagram›, mol kesri yerine
kütle kesri, mol %si, kütle
%si gibi deriflimlere göre
çizilmifl ise kald›raç kural›
bu deriflimlere göre
uyarlanabilir.
ÖRNEK8.3:
Çözüm:
Bu sistemin toplam bileflimi,
x
x
A
B
a. T s›cakl›¤›nda x A = 0,60 bilefliminde olan sistem J noktas›ndad›r. Faz 1 ve Faz
2’nin bileflimleri J noktas›ndan geçen ba¤lant› çizgisi yard›m›yla belirlenir. Toplam
bileflimi J noktas›nda olan sistemde Faz 1’in bileflimi G noktas›ndaki bileflim,
Faz 2’nin bileflimi I noktas›ndaki bileflimdir.
Faz 1’in bileflimi: x A ′ = 0,17 ve x B ′ = 0,83
Faz 2’nin bileflimi: x A ′′ = 0,89 ve x B ′′ = 0,11’dir.
b. n = n A + n B = 1,50 mol+1,00 mol = 2,50 mol oldu¤undan iki fazdaki mol say›-
lar›n›n toplam› da n 1 + n 2 = 2,50 mol olmak zorundad›r.
n
n
1
2
nA
1,50mol
= = = 060 ,
n + n 1,50 mol + 1,00mol
A
x''
A xA
0 89 0 60 029
= − x − x
= , − , ,
= =
' 060 , −017
, 043 ,
A
B
= 04 , 0'dır.
A
0674 ,