บ้านเรือนถิ่นไทยในช่วงเจ็ดทศวรรษ 2489-2559

รูปกรอบสี่เหลี่ยมวางเว้นช่องเป็นจังหวะ เป็นต้น
บ้านริมถนนราชดำริ เป็นบ้านที่สร้างขึ้นบริเวณถนน
ราชดำริจำนวนทั้งสิ้น 8 หลัง บ้านดังกล่าวเป็นบ้านที่
พระยาบุรุษรัตนราชพัลลภรับผิดชอบสร้างขึ้นระหว่าง
พ.ศ. 2463 - 2467 ตามแนวพระราชดำริในพระบาท
สมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งนี้เพื่อพระราชทาน
เป็นสมบัติของโรงเรียนมหาดเล็กหลวง (โรงเรียนวชิราวุธ)
สำหรับเก็บผลประโยชน์บำรุงโรงเรียนจากรายได้การให้
เช่าบ้านดังกล่าว
ตัวอาคารเป็นแบบตะวันตก มีลักษณะเรียบง่าย
สูง 2 ชั้น มีจุดเด่นอยู่ที่การยกชั้นมุมอาคารด้านหน้าข้าง
หนึ่งเป็น 3 ชั้น ทำให้มีลักษณะเป็นหอสูง 29 หลังคาจั่ว
ทรงสูง ซึ่งคงจะเป็นแบบบ้านสมัยนิยมของผู้ที่มีฐานะสูง
ในสังคมในช่วงเวลาดังกล่าว ค่าก่อสร้างอาคารทั้ง 8 หลัง
รวมทั้งค่าไฟฟ้า ประปา เขื่อน ถนน สนาม และรั้ว
เป็นเงิน 345,874 บาท 9 สตางค์30
บ้านไม้ บ้านไม้สมัยรัชกาลที่ 6 เป็นการพัฒนา
สืบเนื่องมาจากรัชกาลก่อน คือมีทั้งบ้านไม้สองชั้น
เลียนแบบตึกที่เป็นบ้านไม้แบบเรียบง่ายและบ้านไม้
ฉลุลายที่มีลวดลายละเอียด 31 แต่พัฒนาการที่แตกต่าง
the bungalow style. 32
King Prajadhipok (Rama VII) ascended the throne in
1925 when Siam was undergoing an economic crisis and
had been suffering from budget deficit for four consecutive
years since 1922. Under the circumstance, the king resorted
to using “conservative economic policy” which enabled
the country’s fiscal system to become more stable and
alleviated the economic situation. From 1926 to 1930,
the financial situation of the government improved as
revenue outweighed expenditures. 33 However, the fall of
the New York stock market in 1929 that led to the collapse
of the United States’ economy and subsequent global
economic depression from 1930 onwards, had inevitable
repercussions on Siam, and the country faced yet another
fiscal deficit in 1931. 34
The government continued with the conservative
economic principles by reducing government spending
and laying off a large number of employees. As a result,
the elites and government officials began to lose their
confidence in the government while those opposing the
ในสมัยรัชกาลที่ 6 คือมีบ้านไม้แบบประยุกต์ซึ่งเป็นการ
ผสมผสานกันระหว่างลักษณะบ้านแบบใต้ถุนสูงซึ่งเป็น
ลักษณะแบบเรือนท้องถิ่นของไทย กับการจัดประโยชน์
ใช้สอยในห้องต่างๆ อยู่ภายใต้หลังคาเดียวกันแบบ
บ้านตะวันตก หลังคาทรงสูง เรียกได้ว่าถึงจะเป็นบ้าน
แบบฝรั่งแต่ก็เป็นฝรั่งหน้าตาไทยๆ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึง
แนวคิดในการรักษาเอกลักษณ์ไทยให้มีความสอดคล้อง
กับวิถีชีวิตแบบตะวันตกได้ดี เช่น เรือนนนทิการ
เรือนพระธเนศวร ซึ่งเป็นเรือนพักข้าราชการที่พระราชวัง
สนามจันทร์ และตำหนักประถม วังเพ็ชรบูรณ์ เป็นต้น
แต่บ้านลักษณะนี้มีน้อย และไม่เป็นที่นิยมในหมู่
สามัญชนโดยทั่วไป
ลักษณะของการวางผังไม่สามารถสรุปได้ชัดเจนนัก
เนื่องจากไม่สามารถเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงสถิติที่สามารถ
นำมาวิเคราะห์ได้อย่างมีนัยที่น่าเชื่อถือ แต่อาจสรุปได้
อย่างกว้างๆ ว่าผังจะมีลักษณะเด่นคือ
1. ผังเป็นแบบผัง 3 ส่วน (Three Bay Plan)
2. การจัดพื้นที่ใช้สอยแบ่งเป็น 3 ส่วน มีโถงกลาง
เป็นแกน และมีห้องที่ปีกทั้งสองข้าง
3. ผังแบบมีระเบียงล้อมรอบ (ผังแบบบ้านบังกะโล) 32
system of absolute monarchy also took the opportunity
to use this predicament to attack the government’s
competency. 35 The king had always been well aware of
the attitudes that threatened the throne, and had said in
an earlier statement back in 1926 that:
“The King is in a difficult position. Movements by
political activists and people in the country, are obvious
signs indicating that the monarchial ruling system is ever
so nearing its end. If the monarchy were to remain, the
status of the king must be made more secure.” 36
In order to prevent the dissatisfaction with absolute
monarchy from developing into a violent political uprising,
Rama VII planned to grant a constitution in April of 1932
so that the people can have a say in running the country,
and had therefore assigned his foreign advisors together
with Phraya Srivisarnvaja to draft up a constitution. Some
of the advisors however, such as Phraya Kalayana Maitree
(Dr. Francis B. Sayre) for example, were not in favor of
having a parliamentary house of representatives because
their opinion was that people who have voting rights must
205