บ้านเรือนถิ่นไทยในช่วงเจ็ดทศวรรษ 2489-2559

การศึกษาการเปลี่ยนแปลงในทางสังคมศาสตร์จึง
เน้นการเจาะลึกเข้าไปในเรื่องราวของพื้นที่ชีวิตในแง่มุม
ต่างๆ เหล่านั้น เริ่มจากสถานภาพของบุคคล ในด้านการ
ศึกษา ลักษณะครอบครัว การรวมกลุ่ม การเคลื่อนย้าย
และยังเชื่อมโยงถึงสถานภาพทางสังคม ทางเศรษฐกิจ
บทบาทในสังคม รสนิยม การเรียนรู้จากประสบการณ์
และการเรียนรู้รูปแบบบางอย่างในช่วงเวลาหนึ่ง
ในแต่ละช่วงเวลาจะบ่งบอกถึงการเปลี่ยนแปลงสาคัญๆ
บางด้านที ่สามารถส่งผลกระทบต่อชีวิตในด้านอื่นๆ
ตามมาอีกด้วย
ตลอดรัชสมัยอันยาวนานของพระบาทสมเด็จ
พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
(รัชกาลที่ 9) ถึง 70 ปี (พ.ศ. 2489-2559) จึงประกอบ
ไปด้วยช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงในมิติต่าง ๆ อย่าง
มากมาย ซึ่งสามารถแยกแยะออกมาได้ 6 ช่วงเวลา
ด้วยกัน จากช่วงที่ 1 (ก่อน พ.ศ. 2500) ถือเป็นยุคที่
ยึดโยงอยู่กับจารีตแบบแผน แล้วก็เปลี่ยนมาสู่ช่วงที่ 2
(พ.ศ. 2500 - 2510) ซึ่งสังคมเริ่มเปลี่ยนเข้าสู่ยุคของ
การนาเข้าความเป็นสมัยใหม่ จากนั้นก็เข้าสู่ช่วงที่ 3
(พ.ศ. 2510 - 2520) สังคมไทยได้เปลี่ยนไปเป็นยุค
สายลมแสงแดด เมื่อผู้คนบางส่วนเริ่มหันกลับมามอง
Epilogue
Social change is like changing of lived space from one
period to another. It spans economic, political and social
dimensions that integrate into interconnected elements.
Lived space consists of all aspects of life. Social life is
linked to economic life including transformation of political
system.
Thus, the study of change in social science focuses
on probing into stories of lived space in various aspects,
starting with individual status, education, family, groupings,
and migration as well as socio-economic status, social
roles, taste, experiential learning and other kinds of learning
in a specific time. Each period indicates some important
changes that can affect other aspects of lives later on.
The long reign of His Majesty King Bhumibol Adulyadej
(Rama IX), which spanned 70 years (1946 - 2016), saw
changes in various dimensions. Six periods were classified.
From the first period (before 1957) which clung to tradition
50
ตัวเอง เพื่อปรับตัวกับให้เข้ากับกระแสที่มาจากภายนอก
จึงต้องใช้จินตนาการในการสร้างสรรค์พื้นที่ชีวิตให้ลงตัว
ตามสภาพความเป็นจริงในขณะนั้น
แต่เป็นที่น่าสังเกตว่าการเปลี่ยนแปลงใน 3 ช่วง
เวลาแรกนั้นสามารถดาเนินไปอย่างต่อเนื่องขณะที่ใน
3 ช่วงเวลาหลังจะเกิดเหตุการณ์สาคัญๆ ที่กระทบต่อ
การเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ซึ่งทาให้สังคมไทยต้อง
เผชิญกับความเสี่ยงในโลกไร้พรมแดนมากขึ้น ขณะที่
ช่องว่างทางสังคมกลับขยายกว้างมากขึ้น จึงมีผลให้
สังคมต้องติดอยู่ในกับดักของความขัดแย้งมากมาย เริ่ม
ตั้งแต่ช่วงที่ 4 (พ.ศ. 2520 - 2530 ) ที่เรียกว่า ยุคโชติช่วง
ชัชวาล ซึ่งผู้คนมีความมั่งคั่งในทางเศรษฐกิจมากขึ้น
จึงต้องการการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจนผลักดันให้
สังคมไทยในช่วงที่ 5 (พ.ศ. 2530 – 2540) เคลื่อนเข้าสู่
ยุคหลุดจากราก ซึ่งถือเป็นช่วงเปลี่ยนผ่าน ที่พื้นที่ชีวิต
เต็มไปด้วยความเสี่ยงนานัปการ และยังไม่สามารถก้าว
ข้ามไปได้ ในช่วงหลังสุด (หลัง พ.ศ. 2540) สังคมไทย
กลับต้องชะงักงันอยู่กับยุคกับดักความขัดแย้ง เพราะ
ในปัจจุบันนี้ (พ.ศ. 2561) สังคมไทยยังไร้เสรีภาพที่จะ
กาหนดก้าวเดินไปข้างหน้าอย่างอิสระ
to the second period (1957- 1967) when modernism was
imported. During the third period (1967-1977), Thai society
in the sun-and-the wind era saw some groups looking
into themselves and adapting to change that comes from
outside the country. Imagination was needed in creation
of appropriate lived space in the specific context.
Noteworthy in the three former periods was continuity,
whereas in three latter periods, after many major crises,
Thai society faced increasing risks of borderless world
while social gaps widened. This resulted in Thai society
being trapped in many conflicts. Starting with the fourth
period (1977-1987) so called the era of flourishing glory
where people were economically wealthy. Thus, they
wanted rapid changes that pushed Thai society into the
fifth transitional period (1987-1997) of uprootedness where
lived space was full of many risks that cannot overcome
yet. In the last period (after 1997) Thai society is trapped
in conflicts because, at the present (2018), Thai society
are not yet free to choose its future.