บ้านเรือนถิ่นไทยในช่วงเจ็ดทศวรรษ 2489-2559

ต่างๆ ทั้งหมดมัน locate ตัวเองอยู่ที่ตรงไหน และใน
environment อย่างไร ในเชิงที่อาจารย์ทำงานอยู่มัน
ใกล้เคียงกับกระบวนการนี้ไหมครับ
อาจารย์ชัยวัฒน์: ใกล้กันมากเลยนะในความหมาย
ที่ว่า ถ้าเราจะเสนออะไรสักอย่างหนึ่ง คำถามสำคัญที่
ต้องถามคือ positioning ของตัวเราเองอยู่ตรงไหนใน
การเสนอ เมื่อไม่มี proposal ในทางการเมืองเสนอไป
proposal แบบนี้ไปที่ไหนในสิ่งที่เรากำลังพูดถึง scale
ของสิ่งที่เราต้องการเห็น เช่น สมมุติว่าเราต้องการเห็น
การเปลี่ยนแปลง เราอยากจะเสนอมันแค่ไหน ยกตัวอย่าง
เช่น งานที่เคยทำในอดีตเป็นกรรมการสมานฉันท์ เวลา
คนเห็นบทสัมภาษณ์ที่เราทำ คนก็วิจารณ์ว่าทำไมไม่พูด
แบบนี้แบบนั้น คำตอบของเราก็คือว่า สถานะของเราไม่
สามารถพูดแบบนั้นได้ ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิด
ขึ้นก็เกิดเท่าที่จะทำได้ ดังนั้น scale และ positioning
ก็มีความสำคัญในงานที่เราทำ
อาจารย์กิจโชติ: วันที่ได้ไปฟังอาจารย์ดำเนินรายการ
ที่สยามสมาคมมีคำหนึ่งคำที่น่าสนใจครับ เป็นคำที่
อาจารย์เล่าและผมคิดว่ามันเกี่ยวข้องกับสถาปัตยกรรม
และเมือง อาจารย์ได้ให้ความเห็นเรื่องอัตลักษณ์ identity
ในเชิง unitary ผ่านสิ่งที่อาจารย์เล่าให้ฟังว่า นักท่อง
เที่ยวนั้นจริงๆ แล้วเขามา เขาอยู่ในสภาพชีวิตที่ไม่ปกติ
ตามวิธีคิดในเชิง identity กับ unitary อยากเรียนขอให้
อาจารย์ให้ความเห็นเพิ่มเติมครับว่า เมื่อนัยยะดังกล่าว
มาอยู่ในเมืองหรือการออกแบบสถาปัตยกรรมแล้วมัน
ได้สร้างหรือมันถูกหยิบยกขึ้นมา หรือมันเป็นสิ่งที่เรา
ต้องคำนึงถึงมากขนาดไหนและอย่างไรครับ
อาจารย์ชัยวัฒน์: identity ที่ทุกคนมีอยู่มันไม่เคยมี
ลักษณะเชิงเดี่ยวหรือ unitary หมายความว่าตัวเราเป็น
อะไร เวลาเราถามตัวเอง เช่น เราเป็นผู้ชายอายุ 60 ปี
ตามเกณฑ์ราชการคือแก่แล้ว ควรต้องเกษียณแล้ว เรา
เป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย เราเขียนหนังสือบ้าง เราเป็น
นักเรียนโรงเรียนอัสสัมชัญ เราเป็นมุสลิม เราเป็นคนไทย
พอเอามารวมกันจะเป็น ชัยวัฒน์ เพราะฉะนั้น concept
เรื่อง unitary identity อัตลักษณ์เชิงเดี่ยวหรือเอกลักษณ์
ของคนหรือสังคม เป็นเรื่องที่ไร้สาระและตลกร้ายที่สุด
อย่างหนึ่งในความคิดทางการเมือง เพราะเป็นไปไม่
an idea, an important question is what is our positioning
for this proposal? And what is the scale? If we want
to see considerable change, how strongly do we want
to propose it? For example, I used to be a member of
the National Reconciliation Commission under former
Prime Minister Anand Panyarachun. I often got criticized
for my interviews. People asked me why I didn’t say
it like this or like that. My answer was I was not in the
position to say those things. Because of that, we could
not expect many changes. So scale and positioning
are very important when it comes to work.
Quijxote: You used to talk about unitary identity in
one of your forums. Do you think it exists in architecture?
Can you elaborate a bit more on the idea?
Chaiwat: Our identity never exists unitarily. If I
ask myself who am I? I am a man in my sixties, an
old man from an official standard. I should be retired
by now. I am a college professor. I write books
occasionally. I went to Assumption College. I am a
Muslim and a Thai. All those things combine to make
me this “Chaiwat”. So the concept of unitary identity
in a person or society is one of the most nonsensical
and ridiculous things in political theory. It’s impossible
to force that on people. Everyone has countless
identities patched inside. And those pieces produce
individuals that are never the same as anyone else.
If isolated, some pieces might be similar but once
hemmed together, it always creates uniqueness. To
brand it as this or that is ridiculous. To me, confining
the identity or a house to a certain genre is also
ridiculous. There are 2 problems with this kind of
assumption. First, it’s a serious misunderstanding of
the word identity. Because identity is never a singular
thing. It’s about diversity. It can be molded into one
287