บ้านเรือนถิ่นไทยในช่วงเจ็ดทศวรรษ 2489-2559

สมัยอิทธิพลตะวันตก (รัชกาลที่ 4 - รัชกาลที่ 8 พ.ศ.
2394 - 2489) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงเข้าพระราชหฤทัยในเรื่องสถานการณ์ทางการเมือง
ระหว่างประเทศได้ดี และทรงตระหนักถึงภัยคุกคามทาง
การเมืองจากมหาอำนาจตะวันตก จึงได้ทรงเซ็นสัญญาเบาว์ริง
กับสหราชอาณาจักร และยินยอมให้สหราชอาณาจักร
ได้รับสิทธิในการมีสิทธิสภาพนอกอาณาเขต กฎหมาย
ฉบับนี้ทำให้สหราชอาณาจักรได้ประโยชน์ในการทำธุรกิจ
กับสยาม ทั้งยังทำให้สยามอยู่ในฐานะเสียเอกราชใน
ทางศาล แต่สยามก็ต้องยินยอมเพื่อเป็นการผ่อนคลาย
สถานการณ์ทางการเมือง ขณะเดียวกันรัชกาลที่ 4
ก็ทรงใช้นโยบายด้านวัฒนธรรมในการแก้ไขปัญหา
โดยการแสดงตนเป็นผู้มีอารยะผ่านทางงานสถาปัตยกรรม
นอกจากนี้แล้วก็ยังมีการปรับตัวของกลุ่มชนชั้นผู้นำ
ของสยามในการศึกษาวิชาการด้านต่างๆ ของชาวตะวันตก
เช่น การศึกษาภาษาอังกฤษ การต่อเรือกลไฟ เป็นต้น
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง
เป็นผู้นำในการแสดงตนเป็นผู้เจริญผ่านทางงาน
สถาปัตยกรรมโดยการสร้างพระราชมณเฑียรหรือ
ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ในแบบสถาปัตยกรรม
strategy to ease western threats by demonstrating through
architecture that Siam is a civilized nation. In addition,
the elites also began to adapt themselves by learning
to use the English language, becoming familiar with
western customs, and gaining new knowledge of varying
interests from the West which included the construction
of steamships for example.
Rama IV led the move in demonstrating that Siam
is a civilized nation through architecture by having royal
residences and other buildings built in western style. The
original Ananta Samakhom Throne Hall, which was the
principal building in Phra Abhinaonives group of buildings
erected in the east garden section of the Grand Palace
between 1852 and 1857 for example, had classic style
columns and combination of round and pointed arches.
Buildings that were built in western style during the period
however, were not designed strictly according to any
western architectural theories or principles, and western
influence was confined mainly to within royal palaces
while commoners still lived in traditional Thai houses that
ตะวันตก เช่น พระที่นั่งอนันตสมาคม ซึ่งเป็นพระที่นั่ง
องค์ประธานในพระอภิเนาว์นิเวศน์ สร้างขึ้นบริเวณ
สวนขวาในพระบรมมหาราชวังระหว่าง พ.ศ. 2395 -
2400 พระที่นั่งองค์นี้มีการตกแต่งภายในด้วยเสาแบบ
คลาสสิค การเจาะช่องผนังเป็นแบบผสมผสานมีทั้งแบบ
ซุ ้มโค้ง (Round Arch) และแบบซุ้มยอดแหลม อย่างไร
ก็ดีงานสถาปัตยกรรมแบบตะวันตกในสมัยรัชกาลที่ 4
ยังเป็นงานเลียนแบบที่ไม่ค่อยมีความถูกต้องทางด้าน
ทฤษฎีสถาปัตยกรรมนัก และอิทธิพลของสถาปัตยกรรม
ตะวันตกนั้น ยังคงปรากฏเฉพาะในงานออกแบบอาคาร
ในพระราชวังเท่านั้น ส่วนสามัญชนก็ยังคงอยู่อาศัย
ในเรือนไทยแบบประเพณีอย่างที่เคยเป็นมาตั้งแต่
สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
การปฏิรูปประเทศในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระราชกรณียกิจที่มี
ความสำคัญยิ่ง เพราะเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการพัฒนา
ประเทศในสมัยต่อมา ส่วนในด้านสถาปัตยกรรมนั้น ได้
ทรงจ้างสถาปนิกชาวยุโรปเข้ามารับราชการในกรุงเทพฯ
เพื่อให้มีความรับผิดชอบในการสร้างงานสถาปัตยกรรม
แบบตะวันตกอย่างถูกต้องและมีรสนิยม และได้ทรงมี
continued to be built since Ayutthaya through to the early
Rattanakosin period.
During the succeeding reign of King Chulalongkorn
(Rama V), reformation of the country was highly significant
because it provided a strong foundation for subsequent
development of the kingdom. With regards to architecture,
the king employed European architects to serve in various
government departments in order to produce tasteful
works of quality according to correct design principles
of western style architecture. As for residential buildings,
the king’s objective was for his subjects to organize
and maintain their residences by building well designed
western style houses and using durable building materials.
He therefore instructed royal members and high ranking
officials to be model examples for commoners to follow
and to demonstrate that Siamese people possessed the
mentality and way of life that was on equal level with those
in civilized European countries.
Since the beginning of the reign, Rama V chose to
commission professional European architects. Therefore
222