Türkiye'de Ailelerin Eğitim İhtiyaçları - Aile ve Toplum Hizmetleri ...

242
Bulgular ve Tartışma
celikle radyo ve televizyon reklâmlarında duydukları, özellikle düşük sosyo-ekonomik
düzeydeki ailelerde bu konuda akraba ve komşuların da önemli olduğu, radyo ve televizyon
reklâmlarından en çok etkilenen grubun ise orta sosyoekonomik düzey olduğu
bulunmuştur. Nazik ve Şanlıer (2001: 81) yaptıkları, “Ailelerin Tüketim Davranışlarına
Reklâmların Etkisi” konulu araştırmada, üç farklı sosyo-ekonomik düzeydeki semtlerde
oturan ailelere anket formu uygulanmış, sosyo-ekonomik düzey yükseldikçe ailelerin
market ve süpermarketten alışveriş yapma oranının arttığı, sosyo-ekonomik düzey düştükçe
televizyon izleme oranında artış olduğu, bu nedenle düşük sosyo-ekonomik düzeyde
televizyon reklâmlarından etkilenme oranının daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Aileler reklamların sürekli tüketimi körüklemesinin yanı sıra reklamların etik olmayan
şekilde yapıldığını da belirtmektedir. Bir katılımcı
Yani sucuk reklamı olsun diğer kola reklamı olsun meyve suyu reklamı olsun sosis
reklamı olsun bunları alamayan insanlar var, kuralları olduğu halde ama onlar
hiç kuralları tanımadan gösteriyorlar. Görsel içeriği de tabi ister istemez çocuklar
etkileniyor. Ben de zararını görüyorum. Tabi ki ister istemez etkiliyor. Çocuklarım
mesela evde oldukları için annesin dayanamıyorsun, görüyor ister istemez istiyorlar.
Ben ne yapıyorum, gidip almak zorunda kalıyorum. Çünkü çocuğum istemiş
diyorum. Bunu reklamlar teşvik ediyor. Yani çocuğum onu radyoda olsa göremez ki
[2, 6, A, İ, İ, 49, K, B, D].
Bu anlamda reklamların anne babayı veya diğer tüm aile üyelerini zor durumlarla
karşı karşıya bırakmaktadırlar. Reklamları izleyen insanlar öyle bir duruma gelmektedir
ki her ne pahasına olursa olsun alış veriş yapmaktadırlar.
Reklamlar gibi televizyonun da aşırı tüketimi ve lüksü teşvik ettiği katılımcılar tarafından
vurgulanmaktadır.
Televizyonlarda, reklamlarda özellikle, çok ciddi lüks yaşamın temelleri, lüks yaşam
işlenmektedir. Kişinin geliri, en iyi geliri olan Anadolu’da ortalama, işte ayda
1000 lira geliri olan adam parmakla gösteriliyor. Ama bir de televizyonlardan
pompalanan yaşam. Bu ikisi arasında müthiş bir uçurum var. Hani çok yüksek gelirli
yaşamlar, çok değişik, lüks işte yatlar, katlar, böyle istediğinde istediği harcamayı
yapan, istediği arabaya binebilen bir yaşam sürülüyor. Bu ikisi arasındaki