Türkiye'de Ailelerin Eğitim İhtiyaçları - Aile ve Toplum Hizmetleri ...

244
Bulgular ve Tartışma
iradesini ortadan kaldırmaya çalıştıkları belirtilmektedir. Burada medya okuryazarlığı
gibi daha genel veya doğrudan reklamların ve TV’nin tüketimi teşvik etmesi konusunda
insanları bilinçlendirilmesine yönelik eğitimlerin gerekliliği daha artırmaktadır. Çünkü
TV programları ve reklamlar çok profesyonel bir şekilde insanları alış veriş yapmaları
için yönlendirmektedir. Buna karşın insanların bilinçli olması için yine uzmanlar tarafından
eğitim almaları ve gerekli donanıma kavuşmaları gerekmektedir. Bir insanının
kişisel duygularıyla ve alışkanlıklarıyla reklamların olumsuz etkilerinden kendilerini
korumaları oldukça zordur. Bu konuda verilecek bir eğitimle aileler TV ve reklamların
olumsuz etkileri hakkında bilgilendirilerek daha temkinli ve uyanık olmaları sağlanabilir.
Reklamların amacı, tüketicinin reklâmı yapılan ürün ya da hizmete yönelik tutum ve
algılarında değişiklik yaparak, satın alma davranışını gerçekleştirmelerini sağlamak
şeklinde ifade edilmektedir (Elden, 2003: 22). Reklamın bu amaca ulaşması için reklamcılar
tarafından birçok stratejiler kullanıldığı belirtilmektedir. Örneğin, reklamların
geneline bakıldığında çeşitli sorunların abartılarak sunulduğu ve adeta tanıtımı yapılan
ürün ile tüm sorunların çözüleceği izlenimi yaratılmaya çalışıldığı (örneğin, şampuan,
deterjan, parfüm vb. ürünlerde sıkça tercih edilen yollar arasında yer almaktadır) belirtilmektedir.
Birçok reklamda bir değişim vaadi vardır. Tüketiciyi bir üzüntü ya da yetersizlik
konumundan alıp, mutluluk olmasa bile doyum konumuna iletirler
(Rutherford, 2000: 16). Berger (2002: 146) ise reklamlarda kullanılan dile, umutlar ve
vaatler egemen olduğunu belirterek reklamlarda insanların hayalleri, özentileri, beklentileri
yoğrularak bir tek ürün üzerinde toplandığını ve bireyin o ürünü, işlevsel yönünün
ötesinde kendisine kazandırdığı kazanımlar bağlamında satın aldığını vurgulamaktadır.
Reklamı yapılan parfümü, kokusunun ötesinde kendisini etkileyici kılacağı hayaliyle
alırken; gördüğü elbiseyi de o manken kadar güzel olabilmek veya mankenin/starın ünü
ve şöhretini kazanabilmek, onun gibi olabilmek için almaktadır. Bireyler, kendisine
sunulan bütün formülleri salt bir üründen geçerek kolayca uygulayabileceği sanrısına
kapılır (Berger, 2002: 146). Yasak (1990: 170) tarafından yapılan araştırma sonucunda
televizyonun aileleri daha fazla tüketime teşvik ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Üretici
firmalar yapmış oldukları ilginç reklamlarla izleyicilerin bilinçaltında izler bırakıp ürünleri
için yeni tüketiciler oluşturma çabasındadırlar. Bu amaçlarını marka-ürün özdeşli-