Türkiye'de Ailelerin Eğitim İhtiyaçları - Aile ve Toplum Hizmetleri ...

258
Bulgular ve Tartışma
enerji verimli ürünler satın almaya ve kullanmaya özen gösterme, yenilenebilir enerji
kaynakları konusunda bilgili ve kullanmaya istekli olmadır.
Diğer önemli olumlu davranış ise alış veriş yaparken aldığı ürünün üretim ve son
kullanma tarihine, ambalajının sağlam olup olmadığına ve kalitesine dikkat etme gibi
davranışlardır. Alış veriş listesi yapma ve yerli malı ürünleri almaya dikkat etme yine
aileler tarafından belirtilen olumlu tüketici davranışlarıdır. Alış veriş listesi yapma basit
bir davranış gibi görülmekle birlikte ailelerin bilinçli bir alış veriş yapması açısından
temel davranışlardan biridir. Alış veriş listesi olmadan alış verişe çıkıldığında yaşanılan
sorunlara ilişkin olarak bir katılımcı şunu söylemiştir: “Eşim evden bir kilo salça almaya
çıkıyor üç tane poşetle geri geliyor” [2, 44, A, ES, Ü, 32, E, E, O]. Başka bir katılımcı
ise “Eşim bazen geliyor, pazara çıktım diyor, bir şey alacaktım diyor, ihtiyaç olan şeyleri
almamış, ihtiyaç olmayan şeylerin hepsini almış. Ne yapacaksın bunları? E gördüm
aldım. İhtiyacın var mı yok? E niye aldın?” [3, 59, U, E, Ü, 42, E, E, O].
Alış veriş listesi yaparak öncelikle aileler ihtiyacı olan şeyleri görmektedirler. Bunlardan
hangilerinin zorunlu olduğu hangilerinin olmadığına karar verilebilir. Alış veriş
listesi yapmadan alış verişe çıkan bir kişi evde zaten olan ürünlerin tekrar alınmasının
önüne geçilebilir. Bazı ürünler kısa ömürlü olduğundan fazlasıyla alındığında israf
edilme ihtimali yüksektir. Liste dikkate alınarak sadece ihtiyaç olan ürünler ihtiyaç
kadar alınarak gereksiz harcamaların önüne geçilebilir.
Giderleri daha iyi görüp harcamaları karşılaştırmak, tasarruf yapmak, gereksiz harcamalardan
kaçınmak, borçları daha rahat ödeyebilmek, gelirleri düzenleyebilmek, uzun
süreli ekonomik durumu görebilmek ve planlı bir harcama yapabilmek için harcama
yapmadan önce bir harcama planı yapılmasının gerekli olduğu belirtilmektedir
(Selimoğlu, 2003: 127).
Daha önce değinildiği gibi dev alış veriş merkezleri veya süpermarketlerin insanları
tüketime teşvik etme gibi olumsuz yanlarının olmasının yanı sıra bazı olumlu yanlarının
olduğu da söylenebilir. Süper marketler sunduğu ürün zenginliği, fiyat çeşitliliği gibi
olanaklarla insanları bilinçli alışverişe teşvik etmektedir. Her ihtiyaca ve keseye göre ve
ürün hakkında bilgilerin tüketicilere geniş bir şekilde sunulduğu alış veriş merkezleri
bilinçli bir tüketici için çok önemli imkânlar da sunmaktadır. Arlı ve Nazik (1998: 20),
ailelerin süpermarketlerden alışveriş yapma davranışlarını ortaya koymak amacıyla yap-