AC 11 2008 (PDF, 1.83 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

Nr. 635 - 14.11.08 HOF VAN CASSATIE 2621
voorop dat de wetgever met de beperkingen van de investeringsaftrek door de artikelen
42ter, tweede lid, § 6, 2° WIB 64, 42ter, § 6, 4° WIB 64 en 75, 3° WIB 92, de bedoeling
had te verhinderen dat twee onderscheiden belastingplichtigen met betrekking tot dezelfde
vaste activa zouden kunnen genieten van de investeringsaftrek.
10. Hoewel de leer van dit arrest door enkele auteurs werd toegejuicht, werd het arrest
in de rechtsleer toch fel bekritiseerd (H. VAN OUTRYVE, “Investeringsaftrek en afstand van
het recht van gebruik aan andere belastingplichtigen “, T.F.R. 2005, 508), terwijl het
arrest ook geen gerechtelijke vrede tot stand kon brengen.
11. De rechtsleer en ook het bestreden arrest hebben opgeworpen dat het Hof van
Cassatie zich vergist heeft over de ratio legis van artikel 75, 3° WIB 92.
Auteur GARBEDIAN stelt dat enkel artikel 75, 2° WIB 92 tot doel heeft te vermijden dat
twee belastingplichtigen de investeringsaftrek zouden genieten voor hetzelfde vast actief.
Artikel 75, 3° WIB 92 heeft dat doel niet en zou het niet kunnen hebben vermits het
precies de overdrachten van het recht van gebruik beoogt in de gevallen waarin de
gebruiker het overgedragen goed niet als vast actief boekt, hetgeen een essentiële
voorwaarde is om van de investeringsaftrek te kunnen genieten. De auteur vindt deze
vergissing des te verrassender omdat het cassatiemiddel exact het doel van die bepaling
weergaf zoals dit blijkt uit de parlementaire voorbereiding. Hij stelt dat deze vergissing
elke precedentswaarde ontneemt aan het arrest van 21 november 2001 (D. GARABEDIAN,
“Un cas d’interprétation de la loi fiscale”, in Liber Amicorum L. HINNEKENS, Brussel,
Bruylant, 2002, 214).
Ook auteurs JANSSENS en PELGROMS stellen dat uw Hof de ratio legis van de
uitsluitingsgevallen van de artikelen 75, 2° en 75, 3° WIB 92 al te beperkt uitlegt en dat
de wetgever met de invoering van artikel 75, 3° WIB 92 wou vermijden dat op een vast
activum een investeringsaftrek wordt toegepast waarop de eigenlijke gebruiker van het
goed, wettelijk geen aanspraak had kunnen maken indien hij de eigendom ervan zou
hebben gehad (L JANSSENS en W. PELGROMS, “Herziening investeringsaftrek dringt zich op”,
Fisc.Act. 2004, nr. 16, 14; in dezelfde zin X, “Verhuur aan vennootschap: aftrek altijd
uitgesloten”, Fiscoloog 2002, nr. 863, 3).
Auteur GARABEDIAN stelt dat de investeringsaftrek wordt geweigerd voor elk vast actief
waarvan het gebruik aan een derde wordt overgedragen, behoudens in de gevallen waarin
die derde van de aftrek zou hebben kunnen genieten indien hij zelf het vast actief zou
hebben verworven. Door in artikel 75, 3° WIB 92 te eisen dat de natuurlijke persoon het
goed zelf voor een beroepsactiviteit aanwendt, gaat de tekst verder dan de hypothese die
in de parlementaire voorbereiding wordt beschreven, maar de wetgever heeft mogelijk
willen voorkomen dat niet alleen een vreemde vennootschap, maar ook een particulier
zijn toevlucht neemt tot het procédé dat er in bestaat het goed niet zelf te verwerven, maar
het te laten verwerven door een verbonden Belgische vennootschap en het vervolgens te
huren. Deze toestand is niet zeer waarschijnlijk, maar niet onmogelijk (D. GARABEDIAN,
“Un cas d’interprétation de la loi fiscale”, in Liber Amicorum L. HINNEKENS, Brussel,
Bruylant, 2002, 215). Misbruik kan eveneens in hoofde van particulieren voorhanden zijn
(JVD, “Verhuur en investeringsaftrek: slaat Cassatie de bal mis?”, Fiscoloog 2002, nr.
835, 7).
12. Ook het bestreden arrest leidt uit de wetshistoriek af dat artikel 75, 3° WIB 92 ertoe
strekt te vermijden dat belastingplichtigen die zelf geen recht hebben op de
investeringsaftrek, het voordeel daarvan toch onrechtstreeks zouden genieten door de
investering te laten verrichten door een andere belastingplichtige die wel recht heeft op
investeringsaftrek en die het recht van gebruik op deze investering vervolgens afstaat
(anders dan bij leasing) aan de eerste belastingplichtige. Volgens het bestreden arrest leidt
de verweerder uit de wetshistoriek met reden af dat de wetgever heeft willen vermijden