AC 11 2008 (PDF, 1.83 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2752 HOF VAN CASSATIE Nr. 680 - 28.11.08
Nr. 680
1° KAMER - 28 november 2008
1º SCHIP. SCHEEPVAART - ZEEVERVOER - COGNOSSEMENT AAN ORDER -
COGNOSSEMENTHOUDER - RECHTEN - VOORWAARDEN
2º VERVOER — GOEDERENVERVOER — RIVIER- EN ZEEVERVOER -
ZEEVERVOER - COGNOSSEMENT AAN ORDER - COGNOSSEMENTHOUDER - RECHTEN -
VOORWAARDEN
1º en 2° Enkel de derde-houder van het cognossement aan order die kan aantonen dat hij
het cognossement door endossement of door een ononderbroken reeks van
endossementen heeft verkregen, kan de daaruit voortvloeiende rechten uitoefenen en is
derhalve vorderingsgerechtigd 1 . (Art. 89 Zeewet)
(THE TOKIO MARINE AND FIRE INSURANCE COMPANY e.a. T. TRANSPAC CONTAINER SYSTEMS e.a.)
Advocaat-generaal met opdracht A. Van Ingelgem heeft in hoofdzaak gezegd:
1. De betwisting betreft het verlies van twee containers met informaticadiskettes die bij
een verscheping van Europa naar Amerika over boord zijn geslagen. De door eiseressen
ingestelde procedure tot vergoeding vanwege verweersters werd door het bestreden arrest
afgewezen als ongegrond ingevolge de niet vorderingsgerechtigheid daartoe van de
eiseressen.
2. Eiseressen voeren daartegen één middel tot cassatie aan dat gestoeld is op twee
onderdelen.
2.1. In het eerste onderdeel wordt het bestreden arrest verweten het rechtsbegrip
"cognossement aan order" (conform art. 85, in fine, van de Zeewet, Boek II van het
Wetboek van Koophandel) te hebben geschonden, evenals art. 89 van dezelfde Zeewet
door tweede eiseres niet als vorderingsgerechtigde te beschouwen.
In art. 89 van de Zeewet wordt bepaald dat het recht op aflevering van de vervoerde zaken
uitsluitend aan de cognossementhouder toekomt, en daaruit volgt logischerwijze dat
alleen deze laatste een vordering tot schadevergoeding wegens beschadiging, verlies of
vertraging kan instellen. Dit principe is bij herhaling bevestigd door uw Hof 2 .
Uit de rechtspraak van uw Hof 3 blijkt eveneens dat de houder van een cognossement
aan order van zijn recht moet doen blijken door een endossement of een ononderbroken
reeks van endossementen en dat het louter onder zich houden van de titel niet volstaat om
aan de houder de daaruit vloeiende rechten te verlenen.
Het cognossement, waarvan sprake in art. 85 van de Zeewet, is aan order als het een
onderbeding bevat. Een ordercognossement wordt verhandeld door endossement, waarbij
de persoon aan wiens order het cognossement gesteld is (afzender of geadresseerde) het
door endossement kan overdragen 4 .
Uit dit alles volgt derhalve m.i. dat enkel de rechtmatige houder van het cognossement,
die kan aantonen dat hij dit op een dergelijke rechtmatige wijze verkregen heeft,
1 Zie de concl. van het O.M.
2 R. DE WIT, “Onderzoek van de vorderingsgerechtigheid van de ladingbelanghebbende tegen de zeevervoerder”,
Achtergrondnota ter voorbereiding van het Groenboek Nieuwe Belgische Zeewet, 25
mei 2007, blz. 11 en 12, met verwijzing aldaar naar de voetnoten 9 en 10.
3 Cass., 6 juni 1969, A.C., 1969, 974.
4 ST. ROLAND, “Vorderingsgerechtigheid in het Zeerecht”, Europees Instituut voor zee- en vervoerrecht,
Actualia Zee- en Vervoerrecht, Antwerpse Zeevaartdagen, E. VAN HOOYDONK (editor),
Maklu/Antwerpen, Apeldoorn, blz. 76 en 78; F STEVENS, Vervoer onder cognossement, Larcier, blz.
21 (nr. 41).