AC 11 2008 (PDF, 1.83 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2506 HOF VAN CASSATIE 4.11.08 - Nr. 608
bestuur die de rechter krachtens het beginsel der scheiding der machten, zoals vervat in
de artikelen 36, 37 en 40 Grondwet, moet eerbiedigen 2 .
5º en 6° Inzake stedenbouw moet de rechter krachtens artikel 159 Grondwet nagaan of de
beslissing van de stedenbouwkundige inspecteur om een bepaalde herstelmaatregel te
vorderen, uitsluitend met het oog op de goede ruimtelijke ordening is genomen; hij moet
de vordering die steunt op motieven die vreemd zijn aan de ruimtelijke ordening of op
een opvatting van een goede ruimtelijke ordening die kennelijk onredelijk is, zonder
gevolg laten 3 ; rekening houdend met de appreciatie- en beleidsbevoegdheid van het
bestuur kan de rechter die beslissing slechts marginaal toetsen.
7º, 8° en 9° De omstandigheid dat inzake stedenbouw de herstelmaatregel van de afbraak
een straf is in de zin van de artikelen 6.1 E.V.R.M. en 14.1 I.V.B.P.R. brengt enkel mee
dat de waarborgen van die bepalingen moeten worden in acht genomen, maar niet dat
die maatregel in de Belgische wetgeving van strafrechtelijke aard is zodat de strafrechter
daarover met volheid van rechtsmacht zou moeten kunnen oordelen 4 .
10º en 11° In stedenbouwzaken moet de rechtspleging die tot het bevelen van het herstel
leidt, in haar geheel, dit is het optreden van het vorderende bestuur in combinatie met de
beoordeling van dit optreden door de rechter, aan de voorwaarden van artikel 6.1,
E.V.R.M. worden getoetst; voormelde rechtspleging voldoet aan de voorwaarden van
artikel 6.1 E.V.R.M. en 14.1 I.V.B.P.R. en vereist niet dat de strafrechter op alle punten,
zowel in feite als in rechte, de beslissing van het bestuur moet kunnen beoordelen en
overeenkomstig zijn eigen appreciatie hervormen 5 .
(D. e.a. T. Stedenbouwkundige Inspecteur van de Provincie Limburg)
Conclusie van de heer Eerste Advocaat-generaal M. De Swaef:
A. Vooraf
1. In deze zaak werden de eisers in cassatie vervolgd wegens inbreuk op de
reglementering inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw.
Het punt dat in deze conclusie in het bijzonder aan de orde is, betreft het lot van de
herstelvordering; het hof van beroep oordeelde in het bestreden arrest dat de eisers in
cassatie de plaats in de vorige staat dienden te herstellen, door afbraak van de
wederrechtelijk opgerichte constructie en dit na de eisers te hebben ontslagen van
strafvervolging.
B. Het middel
2. De middelen die hier bijzondere aandacht verdienen, betreffen de gevolgen van het
arrest HAMER van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens van 27 november 2007 6 .
In dat arrest oordeelde het EHRM dat de maatregel van afbraak als een straf in de zin
van het verdrag kan worden beschouwd (nr. 60) en dat hij onderworpen is aan de
voorwaarde van de beoordeling binnen de redelijke termijn (nr. 57).
Door de eisers wordt aangevoerd dat het feit dat het EHRM in dit arrest de maatregel
van herstel van de plaats in de vorige staat –maatregel van afbraak – als een straf heeft
gekwalificeerd, met zich meebrengt dat de strafrechter moet kunnen overgaan tot een
toetsing ervan met volle rechtsmacht.
2 Zie Cass., 23 sept. 2008, A.R. P.08.0280.N, A.C. 2008, nr. 495.
3 Ibid.
4 Zie voetnoot 1.
5 Ibid.
6 Hof Mensenrechten (2e afd.) nr. 21861/03, 27 november 2007 (HAMER / BELGIË); Amén. 2008, 136;
Juristenkrant 2008, afl. 165, 2; J.L.M.B. 2008, 732, noot T. BOMBOIS; NJB 2008, 283; Not. Fisc. M.
2008, 185, noot M. BOES; RABG 2008, 419, noot F. VAN VOLSEM; T.M.R. 2008, 36, noot P. VANSANT;
T.R.O.S. 2008, 71 en T. Strafr. 2008, 153.