AC 11 2008 (PDF, 1.83 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2514 HOF VAN CASSATIE 4.11.08 - Nr. 608
uiteraard evenmin kan 40 .
Dit laatste blijkt ook duidelijk uit een arrest van het Hof van Cassatie van 16 februari
2007.
In dat arrest oordeelde het Hof dat de rechter aan wie gevraagd wordt de sanctie
opgelegd op grond van artikel 70 van het B.T.W.-Wetboek te toetsen, de wettelijkheid
daarvan mag onderzoeken en in het bijzonder nagaan of die sanctie verzoenbaar is met de
dwingende eisen van internationale verdragen en van het interne recht, met inbegrip van
de algemene rechtsbeginselen; dit toetsingsrecht moet in het bijzonder aan de rechter
toelaten na te gaan of de straf niet onevenredig is met de inbreuk, zodat hij mag
onderzoeken of het bestuur naar redelijkheid kon overgaan tot het opleggen van een
administratieve geldboete van zodanige omvang; de rechter mag hierbij inzonderheid acht
slaan op de zwaarte van de inbreuk, de hoogte van reeds opgelegde sancties en de wijze
waarop in gelijkaardige zaken werd geoordeeld, maar moet hierbij in acht nemen in welke
mate het bestuur zelf gebonden was in verband met de sanctie; dit toetsingsrecht houdt
niet in dat de rechter op grond van een subjectieve appreciatie van verzachtende
omstandigheden eigen aan de persoon van de belastingschuldige of om loutere redenen
van opportuniteit en tegen wettelijke regels in, boeten kan kwijtschelden of verminderen;
de rechter die in zijn beoordeling expliciet wijst op het bewust karakter van de inbreuken,
en vervolgens de opgelegde geldboete van 200 procent van de ontdoken belasting
vermindert om de enkele reden dat die boete onevenredig is, mag niet nalaten te
onderzoeken in welke mate het bestuur zelf gebonden was door een sanctie en op welke
gronden het bestuur van de vaste schalen had moeten afwijken 41 .
Bij het toetsingsrecht dat de rechter uitoefent, moet hij derhalve in acht nemen in welke
mate het bestuur zelf gebonden was in verband met de sanctie 42 .
16. Getransponeerd naar stedenbouwzaken, betekent dit dat slechts in de mate waarin
de stedenbouwkundige inspecteur bij het vorderen van een herstelmaatregel over een
keuze beschikt of, omgekeerd, al dan niet gebonden is, er bijgevolg voor de rechter die
terzake een toetsing verricht, eveneens dergelijke ruimte bestaat.
Iets dergelijks als blijkt uit voormeld arrest van het Hof van Cassatie 16 februari 2007,
werd door BOONE en VAN HAEGENBORGH geschreven in het Jaarverslag van het Hof van
2004, temeer daar het EHRM zelf niet sluitend definieert wat onder volle rechtsmacht
moet worden verstaan.
Deze auteurs stelden de vraag of uit het arrest van 4 maart 2004 van het EHRM moet
worden afgeleid dat een rechter aan artikel 6 EVRM het recht onleent een administratieve
boete – het ging immers daarover – te milderen op grond van loutere opportuniteits- of
billijkheidsredenen.
“Indien die vraag positief moet worden geantwoord – wat wij ten zeerste betwijfelen –
dan kan dit slechts verklaard worden door een achterliggende redenering die niet in het
arrest is terug te vinden: nl. volle rechtsmacht impliceert dat indien de wetgever van
oordeel is dat het bestuur de mogelijkheid moet hebben om de omvang van de sanctie te
moduleren ook de rechter in gelijke mate over die bevoegdheid moet kunnen beschikken.
Maar zelfs die extensieve uitlegging over het begrip “volle rechtsmacht” moet niet leiden
tot het aanvaarden van een loutere opportuniteitscontrole. We kunnen immers niet
voorbijgaan aan het feit dat het fiscaal bestuur (…) bij de uitoefening van de
kwijtscheldingsbevoegdheid niet willekeurig kan handelen, maar gebonden is aan de
beginselen van behoorlijk bestuur. Er mag ook na het arrest Silvester’s Horeca Service
vermoedelijk aangenomen worden dat een uitgebreide rechterlijke wettigheidscontrole op
40 Cfr. S. BOULLART, l.c., 258-259.
41 Cass. 16 februari 2007, F.06.0032.N.
42 Cass. 21 januari 2005, C.02.0572.N.