AC 11 2008 (PDF, 1.83 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2480 HOF VAN CASSATIE 3.11.08 - Nr. 604
arbeidsongevallenwet vallen, maar dezelfde categorie van personen, namelijk de
onbezoldigde stagiairs, heeft vergeleken in twee verschillende situaties waarvan het
Arbitragehof zelf heeft aangegeven dat er een objectief verschil tussen die twee situaties
bestaat. Het Arbitragehof concludeerde dat het opnemen van deze categorie personen in
de ene wet en niet in de andere inhield dat de wet die de lacune vertoont, strijdig is met
het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel.
Uw Hof heeft reeds herhaaldelijk, onder andere bij arresten van 16 september 1998 4 , 28
april 1999 5 en 10 oktober 2007 6 beslist dat hoven en rechtbanken niet aan het Arbitragehof
kunnen vragen of een afwezigheid van wetgeving in overeenstemming is met de artikelen
10 en 11 van de Grondwet en verwees daarbij naar het feit dat dergelijke vragen betrekking
hebben op het principe zelf van de souvereine macht die door de Grondwet aan
de wetgever is toegekend.
De redenering die Uw Hof bij het arrest van 28 april 1999 hanteerde was dat wie zich
gediscrimineerd voelt, voor het Arbitragehof enkel kan verkrijgen, hetzij dat een verplichting
of voorwaarde die hij moet naleven en een andere persoon niet, wordt vernietigd of
niet toegepast, hetzij dat de andere persoon even nadelig wordt behandeld, maar hij kan
niet verkrijgen dat hij dezelfde voordelen krijgt als die andere persoon 7 .
In de voorliggende zaak hebben de appelrechters wel een dergelijke vraag gesteld aan
het Arbitragehof. Zij hebben niet de ongelijke behandeling van verschillende categorieën
van personen in eenzelfde situatie in vraag gesteld, maar wel een lacune in de wetgeving
of met andere woorden een afwezigheid van wetgeving. Blijkens de prejudiciële vraag
was het die lacune die vragen deed rijzen naar een eventuele schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet.
Vermits Uw Hof in bovenvermelde arresten heeft geoordeeld dat hoven en rechtbanken
dergelijke vragen niet mogen stellen omdat deze vragen vreemd zijn aan de materies die
opgesomd worden in artikel 26 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Arbitragehof, had het Arbitragehof dus in feite niet moeten of kunnen antwoorden op deze
vraag en moeten de rechtscolleges die in deze zaak uitspraak doen zich in feite niet
gedragen naar dit arrest.
De verwijzende rechter heeft dit, zoals reeds vermeld, wel gedaan.
3.2. Het middel verwijt niet aan de verwijzende rechter dat hij zich heeft gedragen naar
het arrest maar verwijt wel de manier waaróp de verwijzende rechter dit heeft gedaan.
De vraag stelt zich wat de verwijzende rechter kan of moet doen indien hij
geconfronteerd wordt met een arrest van het Arbitragehof waarin werd beslist dat een
wetgeving ongrondwettig is doordat die niet van toepassing is op een bepaalde categorie
van personen.
Moet de rechter zich ertoe beperken de ongrondwettigheid vast te stellen en het herstel
van de vastgestelde discriminatie overlaten aan de wetgever, of mag de rechter, op grond
van een soort “directe werking” van het arrest, zelf overgaan tot het wegwerken van de
vastgestelde discriminatie en het toepassingsgebied van de wet uitbreiden tot de
gediscrimineerde categorie?
De rechtsleer is terzake verdeeld.
Volgens de meerderheid van de doctrine is de verwijzende rechter in de gevallen, waarin
het Arbitragehof vaststelt dat een norm ongrondwettig is omdat hij niet van toepassing
is op een bepaalde categorie, en het arrest geen beleidsvrijheid en keuzeruimte laat aan de
4 Cass., Ver.Kamers, 16 sept. 1998, J.T. 1998, 656.
5 Cass., 28 april 1999, R.W. 1999-2000, 1133-1134.
6 Cass., 10 okt. 2007, A.R. P.07.733.F.
7 Cass., 28 april 1999, R.W. 1999-2000, 1133-1136 met noot P. POPELIER.