Nie tylko społecznie. Zatrudnienie i wolontariat w organizacjach ...

16 Ewa Bogacz-Wojtanowskacji, znaczenia we wspó³czesnym spo³eczeñstwie i gospodarce. Wielu obserwa -torów ¿ycia publicznego zauwa ¿a charakterystyczny wzrost p³atnego zatrudnieniaw organizacjach pozarz¹dowych na przestrzeni ostatnich kilkudziesiê -ciu lat.Kierunki rozwoju i wielkoœæ zatrudnienia w trzecim sektorzeWspo mnia ny ju¿ ja ko œcio wy i ilo œcio wy roz wój or ga ni za cji po zarz¹do -wych by³ ró ¿ ny w po szcze gó l nych kra jach. Ame ry ka ñ skie or ga ni za cje po -zarz¹dowe sta³y siê bardziej rynkowo zorientowane (market oriented), szcze -gó l nie przez po szu ki wa nie do da t ko wych Ÿró de³ do cho dów w po sta ci po bie ra -nia op³at za swe us³ugi czy zawi¹zy wa nia spó³ek z orga ni za cja mi se kto rakome rcy j ne go 3 . Ten kie ru nek roz wo ju spo wo do wa³ wzrost za trud nie niaw amerykañskim trzecim sektorze, czyni¹c zeñ wa ¿nego pracodawcê. W Eu -ropie Zachodniej organizacje pozarz¹dowe zawsze by³y bardziej uzale ¿nioneod po li ty ki pu b li cz nej i fun du szy pu b li cz nych. W la tach dzie wiê æ dzie si¹tychubieg³ego wie ku po li ty ka in sty tu cji Unii Eu ro pe j skiej, szcze gó l nie Ko mi sjiEu ro pe j skiej, spo wo do wa³a wzrost fede ra li za cji trze cie go se kto ra w Eu ro pieoraz tworzenie miêdzynarodowych sieci. Pod koniec lat dziewiêædziesi¹tychw polityce Unii Europejskiej pojawi³a siê tak ¿e koncepcja „trzeciego syste -mu”, czy li hete roge nicz ne go zbio ru ró ¿ no rod nych or ga ni za cji (sto wa rzy szeñ,towarzystw œwiadczeñ wzajemnych, banków spó³dzielczych i in., tak ¿e inno -wa cy j nych or ga ni za cji), któ re mog¹ i po win ny od gry waæ ogromn¹ rolê w re -du ko wa niu po zio mu bez ro bo cia, w za trud nia niu grup margi nali zo wa nych,zw³aszcza w wymiarze lokalnym. Ostatnie lata to dynamiczny rozwój organi -zacji trzeciego systemu czy, mówi¹c inaczej, przedsiêbiorstw i organizacjiekonomii spo³ecznej, które zaczynaj¹ odgrywaæ coraz wa ¿niejsz¹ rolê w poli -ty ce pu b li cz nej i go spo da r ce pañstw Unii Eu ro pe j skiej.Wa r to jed nak od no to waæ pe w ne isto t ne ró ¿ ni ce, za rów no w pla nie kon ce p -cyjnym, jak i wymiarze rzeczywistym, jakie zachodz¹ miêdzy europejsk¹a ame ry kañsk¹ drog¹ roz wo ju trze cie go se kto ra. Ame ry ka ñ ska dro ga roz wo jutrzeciego sektora jest zdecydowanie s³abiej wspierana przez sektor publiczny,a organizacje pozarz¹dowe silnie rozwijaj¹ siê w kooperacji z sektorem prywat nym. Ame ry ka ñ ski trze ci se ktor jest bar dziej „uryn ko wio ny” i wy da je siêzde cy do wa nie mniej za le ¿ ny od se kto ra pub li cz ne go ni¿ jego od po wied nikw Eu ro pie. Organizacje pozarz¹dowe w Europie mocno wplataj¹ siê w koncep -cjê i wy zwa nia eko no mii spo³ecz nej, któ ra w du ¿ym sto p niu opie ra siê na par t -3A. Bac chie ga, C. Bo rza ga: The Eco no mics of the Third Se c tor: To wards a More Com pre -hen si ve Ap pro ach, http://www.istr.org/ne tworks/eu ro pe/bo rza ga.pdf (ma te ria³y z kon fe -ren cji Eu ro pe an Ne twork Me e ting, Tren to, W³ochy).