Nie tylko społecznie. Zatrudnienie i wolontariat w organizacjach ...

Trzeci sektor jako zbiorowy pracodawca 67zem niedaj¹cej siê zamkn¹æ w tradycyjnie pojmowanym sektorze ekonomiispo³ecz nej. W no wej (dru giej) fali eko no mii spo³ecz nej obok tra dy cy j nychprzedsiêbiorstw spo³ecznych, spó³dzielni czy towarzystw wzajemnych, wa¿n¹rolê odgrywaj¹ typowe organizacje pozarz¹dowe (stowarzyszenia i fundacje)16 . Te ostatnie, podejmuj¹c dzia³alnoœæ gospodarcz¹, czy chocia ¿by – jakw Po l s ce – tzw. odp³atn¹ dzia³al noœæ sta tu tow¹, pod le gaj¹ pro ce so wi eko no -mizacji 17 i w re zu l ta cie upo da b niaj¹ siê do tra dy cy j nych pod mio tów eko no miispo³ecz nej. Mo ¿ na po wie dzieæ, ¿e prze chodz¹ one kon wer sjê: od pod mio tównon pro fit do not for pro fit. Poniewa¿ równoczeœnie liczne przedsiêbiorstwaeko no mii spo³ecz nej ewo lu uj¹ w kie run ku fo r mu³y not for pri va te pro fit,mo¿na mówiæ o procesie urynkowienia trzeciego sektora w Europie.Zaznaczmy, ¿e dla uzyskania pe³nego obrazu trzeciego sektora w Europiena le ¿a³oby je sz cze uw z glêd niæ tzw. ko œcie l ne jed no stki trze cie go se kto ra(organizacje cz³onkowskie i instytucje o charakterze non pro fit zwi¹zanez Ko œcio³ami – ka to li c kim, pro te stan c kim i pra wos³aw nym, pro wadz¹cedzia³alnoœæ spo³eczn¹), co wi¹¿e siê z kolejnym problemem metodologicznym,tj. ko nie cz no œci¹ pre cyzy j ne go roz ró ¿ nie nia in sty tu cji ty ch ¿e Ko œcio³ów(np. zgro ma dzeñ za kon nych czy pa ra fii) i ich or ga ni za cji spo³ecz nych (np.wyod rê b nio nych pra w nie or ga ni za cji cha ryta ty w nych czy edu ka cy j nych,zarejestrowanych jednak nie jako „œwieckie” stowarzyszenia czy fundacje, alew opa r ciu o pra wo kon kor da to we – jako pod mio ty ko œcie l ne) 18 . W osta t nichla tach pró by ta kie s¹ w Eu ro pie z po wo dze niem po dej mo wa ne 19 . Koœcielnejed no stki trze cie go se kto ra nie s¹ jed nak – jak do tej pory – uw z glêd nia new przy wo³ywa nych ju¿ ba da niach CIRIEC i Sto wa rzy sze nia Klon/Ja wor. Do -da j my, ¿e pod mio ty te w ta kich kra jach, jak: Nie mcy, W³ochy, Ir lan dia czyPolska zarz¹dzaj¹ znaczn¹ czêœci¹ niepublicznej infrastruktury socjalnej i edu -kacyjnej; zatrudniaj¹ te¿ p³atny personel, chocia¿ w znacznym stopniu opieraj¹swoj¹ aktywnoœæ na zaanga ¿owaniu wolontariackim cz³onków i wspó³ -pracowników – za rów no osób du cho w nych, jak i wie r nych œwie c kich.Upowszechnianie zatrudnienia p³atnego w organizacjach trzeciego sektorasprawi³o, ¿e sektor ten staje siê zbiorowym pracodawc¹ rozpoznawalnym nietylko przez badaczy, ale tak ¿e opinia publiczna coraz czêœciej traktuje organi -zacje non pro fit i not for pro fit jako in sty tu cje ryn ku pra cy. Nic dzi w ne go,w kra jach „sta rej piê t na stki” Unii Eu ro pe j skiej trze ci se ktor two rzy ju¿ 6,4%ogó l nej li cz by miejsc pracy (por. tabela 4).16Por. M. Ry m sza: Trze ci se ktor a dru ga fala eko no mii spo³ecz nej…, op. cit., s. 3.17Por. J. Wy gna ñ ski: Eko no mi za cja or ga ni za cji po zarz¹do wych. Mo ¿ li woœæ czy ko nie cz -noœæ?, Sto wa rzy sze nie Klon/Ja wor, Wa r sza wa 2008.18Por. T. Ka mi ñ ski: Ko œció³ i trze ci se ktor, „Trze ci Se ktor” 2008, nr 15 (w dru ku).19Por. W. Zda nie wicz, W. Okra sa: Jed no stki ko œcie l ne se kto ra trze cie go w sta ty sty ce pu b -li cz nej. Ko mu ni kat z ba da nia pilo ta ¿o we go In sty tu tu Sta ty sty ki Ko œcio³a Kato li c kie go, „Trze ciSe ktor” 2008, nr 15 (w dru ku).