Nie tylko społecznie. Zatrudnienie i wolontariat w organizacjach ...

92 Ewa Bogacz-Wojtanowskadzia³ania i decyzje. Wewnêtrzna motywacja po³¹czona z celami organizacjiod gry wa wiêksz¹ rolê ni¿ w or ga ni za cjach pu b li cz nych i pry wa t nych 27 . Jed no -czeœnie mniejsza rola wynagrodzeñ i poszukiwanie wewnêtrznie zmotywowa -nych pracowników mog¹ byæ czasem kosztowne – trzeba znaleŸæ takich pra -co w ni ków i ci¹gle dbaæ o to, co ich przyci¹gnê³o do pracy w organizacji.Mo ty wo wa nie do pra cy jest jedn¹ z klu czo wych fun kcji zarz¹dza nia i œci œlewi¹¿e siê z ist niej¹cym w or ga ni za cji ka pi ta³em lu dz kim. Jego istot¹ jest od po -wied ni do bór i za sto so wa nie na rzê dzi mo ty wo wa nia (zwa nych in stru men ta mi,moty wa to ra mi lub bo dŸ ca mi) 28 . Mo ty wo wa nie do pra cy pra co w ni ków i wo -lon ta riu szy po win no byæ po prze dzo ne po zna niem mo ty wa cji, ja ki mi ci kie ruj¹siê, podejmuj¹c pracê w konkretnej organizacji trzeciego sektora.Narzêdzia motywowania dzieli siê najczêœciej na trzy grupy: przymusu, zachêtyi perswazji 29 . Pie r wsze z nich wi¹¿¹ siê za gro ¿e niem san kcja mi dla pra -co w ni ków, zmu szaj¹ do na rzu co nych za cho wañ – m.in. na ka zy, za ka zy, sfor -malizowane zalecenia, normy pracy, regulaminy i instrukcje, kodeks pracy 30 .Wiê kszoœæ na rzê dzi przy mu su nie na da je siê do mo ty wo wa nia wo lon ta riu szy.W przy pa d ku pra co w ni ków na to miast nie po wo duj¹ wzro stu efe kty w no œci aninie sprzy jaj¹ ich roz wo jo wi. Mo ¿ na sk³aniaæ siê ku opi nii, ¿e w trze cim se kto -rze nie powinny byæ stosowane, gdy¿ zaprzeczaj¹ demokratycznym stylomkierowania.Narzêdzia zachêty motywuj¹ce do pracy maj¹ charakter ekonomiczny (wynagro dze nia) i poza eko nomi cz ny. Do mo ¿ li wych do za sto so wa nia w or ga ni -zacjach pozarz¹dowych mo ¿na zaliczyæ:– two rze nie do brych sto sun ków pra cy w or ga ni za cji, uz na wa ne za je denz najwiêkszych walorów pracy w organizacjach pozarz¹dowych (atmosfera,po czu cie wspól no ty i zaan ga ¿o wa nia, wy so ki po ziom bez pie cze ñ stwa, ni -ski poziom stresu); wraz ze wzrostem zatrudnienia organizacje powinnyszcze gó l nie dbaæ o to, by nie tra ciæ sto p nio wo tych wa r to œci;– zapewnianie elastycznego czasu i miejsca pracy;– tworzenie mo ¿liwoœci awansu i rozwoju zawodowego (czêsto trudne w sytuacjip³askich struktur organizacyjnych organizacji pozarz¹dowych) poprzezsystem szkoleñ, planowanie i tworzenie œcie ¿ek karier zawodowych;– dawanie pracownikom szerokiego zakresu samodzielnoœci, jedno z istotniejszychnarzêdzi motywowania, jednoczeœnie bardzo przydatne w organizacjachtrzeciego sektora z powodu czêsto ograniczonych mo ¿liwoœci czasowych pracuj¹cejspo³ecznie kadry zarz¹dzaj¹cej; organizacje pozarz¹dowe potrzebuj¹pracowników potrafi¹cych podejmowaæ decyzje i godnych zaufania.27L. Le e te: op. cit.28M. Ga b le ta (red.): op. cit., s. 96.29S. Bor ko wska: Sy stem mo ty wo wa nia w przed siê bio r stwie, PWN, Wa r sza wa 1985, s. 27.30M. Ga b le ta (red.): op. cit., s. 106.