Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
Trong khi mang thai, các kháng thể được mẹ truyền qua rau thai để bảo vệ thai nhi và trẻ mới
sinh, nhưng chỉ trong vài tháng đầu đời. Trẻ sơ sinh sẽ không sản xuất ra kháng thể bảo vệ trong
một vài năm. Do đó, ở giai đoạn cửa sổ này (từ 6 đến 24 tháng) trẻ sơ sinh rất dễ bị nhiễm khuẩn
não mô cầu (gây viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết). Cũng lưu ý là Heamophilus influenzae
cũng gây nhiễm khuẩn trong giai đoạn cửa sổ như thế.
Một câu chuyện thứ 2 về nhiễm khuẩn não mô cầu xảy ra khi các tân binh từ khắp nước Mỹ
cùng tập hợp trong các doanh trại gần nhau và phải sống trong các “trại huấn luyện”. Trong nhóm
này, khả năng bị nhiễm khuẩn não mô cầu hơn 40%. Mỗi quân nhân được tuyển dụng đều có thể
trở thành người mang mầm bệnh của một chủng não mô cầu riêng biệt, khi mà hệ thống miễn
dịch của người quân nhân này chưa bao giờ được tiếp xúc với loại chủng đó. Thêm vào đó, thể
chất và tinh thần của họ bị mệt mỏi qua các quá trình huấn luyện nên làm cho khả năng bảo vệ
của hệ thống miễn dịch bị suyyếu.
Câu chuyện thứ 3 đó là về các tân sinh viên (freshmen) khi vào đại học và sống trong các ký
túc xá cũng thuộc nhóm có nguy cơ cao nhiễm não mô cầu vì những lý do tương tự như những
tân quân nhân kia. Có thể ghi nhớ“freshmeningitis”.
Bệnh Não Mô Cầu
Neisseria meningitidis thường lây lan qua các chất tiết ở đường hô hấp và thường cư trú ở
vùng hầu họng mà không gây ra các triệu chứng gì. Hiếm khi vi khuẩn xâm nhiễm vào máu
(nhiễm khuẩn huyết) từ vùng hầu họng để gây nên viêm màng não /hoặc nhiễm khuẩn huyết chết
người (được gọi là nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu – meningococcemia). Một “manh mối”
kinh điển khi xảy ra nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu đó là sự xuất hiện của các đốm xuất
huyết (petechial rash). Nguyên nhân của các đốm xuấy huyết này là do việc giải phóng các ngoại
độc tố từ não mô cầu, gây nên hoại tử các mạch máu và xuất huyết ở dưới da. Lưu ý rằng là song
cầu có thể được phát hiện (nhuộm Gram) hoặc được nuôi cấy từ việc sinh thiết các đốm xuất
huyếtđó.
1) Meningococcemia: Quá trình nhân lên của Neisseria meningitidis trong mạch máu có thể
khởi phát cơn sốt cao đột ngột, ớn lạnh, đau khớp, đau cơ cũng như là xuất hiện các đốm xuất
huyết cho nên những bệnh nhân này thường được xem là bị mắc bệnh cấp tính. Và khi ở trong
mạch máu thì não mô cầu nhanh chóng phán tán khắp cơ thể, điều này có thể dẫn tới viêm màng
não và/hoặc nhiễm khuẩn huyết cấptính.
2) Nhiễm khuẩn huyết thể tối cấp (hội chứng Waterhouse – Friderichsen): Đây là sốc do
nhiễm khuẩn huyết (xem Chương 2). Xuất huyết xảy ra ở 2 bên tuyến thượng thận gây suy tuyến
thượng thận dẫn đến nhịp tim nhanh, hạ huyết áp đột ngột và gia tăng nhanh chóng các tổn
thương xuất huyết ở da. Có thể tiến triển thành đông máu rải rác nội mạch (DIC) và hôn mê. Tử
vong có thể xảy ra nhanh chóng (6 – 8giờ).
3) Viêm màng não: Đây là bệnh lý phổ biến nhất trong các bệnh lý do não mô cầu, thường
xảyraởtrẻemdưới1tuổi.Trẻsơsinhthườngcócáctriệuchứngkhôngđặchiệucủasựnhiễm
88