Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
vào bên trong. Và điều làm cho lớp vỏ của khuẩn Gram âm có phần độc đáo đó là phần ngoài
cùng của lớp kép chứa lipopolysaccharide (LPS).
1.6. Lipopolysaccharide được cấu tạo bởi 3 thành phần liên kết đồng hóatrị:
(1). Chuỗi carbohydrat ở vị trí 1 – 50 của oligosaccharid kéo dài ra môi trường bên ngoài
(outer). Chính điều đó làm nên sự khác biệt so với các loài sinh vật khác và là yếu tố quyết định
kháng nguyên (antigenic), nên phần đó được gọi là Kháng nguyên thân O (O-specific side
chain) hay Kháng nguyên O (Nhớ O trongOuter!).
(2). Phần trung tâm Kháng nguyên O là lõi polysaccharide (core polysaccharide) tan
được trongnước
(3). Thành phần thứ ba bên trong lõi
polysaccharide là lipid A, đó là một disaccharide
với nhiều đuôi acid béo kép duỗi dài ra tới màng.
Lipid A là một chất độc đối với con người, và
nó được biết như là một chất độc tố nội sinh
(Endotoxin) của vi khuẩn Gram âm. Khi hoạt
động miễn dịch của cơ thể làm vỡ màng của vi
khuẩn Gram âm thì những mảnh vỡ có chứa lipid
A sẽ được giải phóng vào hệ tuần hoàn và gây
nên những cơn sốt, tiêu chảy hay cũng có thể
gây tử vong do nhiễm trùng huyết (hay còn gọi
là sốc nhiễm khuẩn – septicshock).
Gắn vào màng của vi khuẩn Gram âm là các protein lỗ xuyên màng (porin protein), chúng
cho phép các chất dinh dưỡng đi qua màng tế bào
VẬY NÓ CÓ Ý NGHĨA GÌ TRÊN LÂM SÀNG ?
Sự khác nhau giữa khuẩn Gram dương và khuẩn Gram âm dẫn đến sự tác động khác nhau với
môi trường. Lớp peptidoglycan dày của vi khuẩn Gram dương cho phép các chất có trọng lượng
phân tử thấp khuếch tán qua, cho nên những chất gây hư hại cho màng nguyên sinh (như kháng
sinh, thuốc nhuộm, chất tẩy rửa…) có thể đi vào. Tuy nhiên, đối với vi khuẩn Gram âm bên ngoài
màng tế bào có chứa lipopolysaccharide ngăn chặn các hợp chất gây hư hại đó đi tới lớp
peptidoglycan và lớp màng nguyên sinh dễ bị tổn thương ở bên trong…Vì thế, các chất kháng
sinh hay hóa chất dùng để tấn công vách peptidoglycan (như là penicillins, lysozyme…) không
thể đi vào. Điều thú vị ở đây là các tím tinh thể dùng để nhuộm Gram là loại phức hợp thuốc
nhuộm lớn sẽ bị các liên kết ngang (cross-linked) ở màng dày của vách vi khuẩn Gram dương giữ
lại, kết quả là làm Gram dương có màu xanh.
Lớp màng tế bào có chứa chất lipid ở bên ngoài của vi khuẩn Gram âm bị ly giải một phần do
cồn, do đó khi rửa sạch tím tinh thể và nhuộm bằng chất phản nhuộm (counterstain) safranin thì
Gram âm sẽ có màu đỏ.
4