Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
dạng như một quả bóng bên trong tế bào gan. Lúc này quả bóng đó được gọi là thể tư dưỡng,
trải qua quá trình phân chia nhân tế bào tạo thành hàng ngàn nhân tế bào mới. Bây giờ khối to
này là một tế bào với hàng ngàn nhân tế bào được gọi là thể phân liệt (schizont). Khi đó một lớp
màng sinh chất được hình thành để bao lấy mỗi nhân tế bào, tạo thành hàng ngàn thể nhỏ (small
body) được gọi là tiết trùng (mezoroite), hay ký sinh trùng non. Khi tế bào bị quá tải sẽ bị vỡ ra,
làm giải phóng các tiết trùng vào bên trong gan và dòng máu. Một số sẽ tái nhiễm vào các tế bào
gan khác giống với các thoa trùng đã làm như lúc đầu, lặp lại y như chu kỳ vừa mới thảo luận ở
trên, nhưng bây giờ lại được gọi là chu kỳ hậu hồng cầu (exo – erythrocyticcycle).
Các tiết trùng khác sẽ đi vào trong hệ dòng máu và vào trong các tế bào hồng cầu để bắt đầu
chu kỳ hồng cầu. Chu kỳ này tương tự như chu kỳ hậu hồng cầu, ngoại trừ việc nó xảy ra trong
các tế bào hồng cầu thay vì là trong các tế bào gan. Tiết trùng tập trung lại thành dưỡng bào.
Trong các tế bào hồng cầu thì dưỡng bào có hình dạng giống như một chiếc nhẫn kèm theo nhân
trông giống như viên kim cương đính trên chiếc nhẫn. Sau đó quá trình phân chia chia xảy ra
cùng với sự hình thành của một thể phân liệt đa nhân lớn. Tế bào chất bao xung quanh mỗi hạt
nhân để hình thành các tiết trùng mới ở trong thể phân liệt cũ. Khi tế bào hồng cầu bị ly giải sẽ
giải phóng các tiết trùng. Các tiết trùng được giải phóng sẽ kích thích đáp ứng miễn dịch bởi các
biểu hiện như là sốt, ớn lạnh, đổ mồhôi.
Các tiết trùng có thể tiếp tục xâm nhiễm vào các tế bào hồng cầu khác, và sau đó phát triển
trong chu kỳ khác khoảng 2-3 ngày tiếp theo là phá vỡ hồng cầu và được giải phóng một lần nữa.
Một vài tiết trùng sẽ thay đổi thành các thể giao bào (gametocyte) đực và cái. Đây là những tế
bào sẽ lưu hành trong dòng máu và được bắt lấy bởi vết cắn của một con muỗi anopheles. Nếu
chúng không được bắt lấy, chúng sẽ bị chết rất sớm.
Có hai chủng , P. vivax và P. ovale, tạo ra các thể ngủ (hypnozoites) ở trong gan, các thể này
có thể phát triển qua nhiều năm sau đó, gây ra cơn sốt rét tái phát. Đây là lý do tại sao bạn sẽ
được hỏi nếu như bạn đã từng bị sốt rét khi đi hiến máu (một kiểu sàng lọc máu đã bịnhiễm).
Khi ở trong con muỗi, các thể giao bào bị hút vào trong dạ dày, tại đó các thể giao bào đực và
cái sẽ giao hợp. ADN được trộn lẫn và thể giao bào được giao hợp sẽ trở thành nang trứng. Các
nang trứng phân chia thành rất nhiều thoa trùng dạng hình con suốt rồi chúng lan tỏa bên trong
con muỗi. Chúng có thể tìm đường đi vào trong các tuyến nước bọt của con muỗi và được tiêm
vào trong con người để sinh sản vô tính.
Bệnh Sốt Rét
Bệnh sốt rét được biết đến trong việc gây ra các đợt ớn lạnh kèm sốt cao kéo dài nghiêm trọng
có tính chu kỳ kèm đổ mồ hôi nhiều trong khoảng thời gian 48-72h. Các đợt này thường kéo dài
khoảng 6h và có liên quan đến sự phá vỡ của các tế bào hồng cầu.
Bạn có thể hình dung rằng tất cả các chu kỳ ly giải hồng cầu đều do chúng phá hủy mà ra!
Trong thực tế, P. falciparum, là loài hung hăng nhất, sẽ xâm nhập lên đến 30% lượng hồng cầu,
điều này gây ra chứng thiếu máu và kết dính các tế bào hồng cầu. Những tế bào kết dính này sẽ
432