Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
VI KHUẨN GRAM DƯƠNG
Xét Nghiệm Về Strep Và Staph
CHƯƠNG 4. LIÊN CẦU
Liên cầu (Streptococci) và Tụ cầu (Staphylococci) đều là những vi khuẩn hình cầu Gram
dương và có vai trò cho một loạt các bệnh trên lâm sàng. Nó thường rất cần thiết cho việc phân
biệt hai loại vi sinh vật này để chỉ định loại kháng sinh thích hợp. Cách đầu tiên để phân biệt
chúng là phát hiện bằng phương pháp nhuộm Gram. Liên cầu xuất hiện lên trên kính hiển vi
giống như một dải (strip) kẹo nút, trong đi tụ cầu xuất hiện theo từng cụm mà ta có thể mường
tượng như là các nhân viên (staff) y tế đứng thành cụm trong bức ảnh nhóm (mục4.1).
4.1. Phương pháp thứ hai để phân biệt liên cầu và tụ cầu
có liên quan tới enzym catalase. Hãy nhìn nhanh vào bức
ảnh nhân viên (staff = Staph) của chúng tôi và sẽ nhận ra
là có con mèo (CAT) cũng có mặt trong đó, vậy nên bức
ảnh nhân viên (staff) là CAT (alase) dương. Đó là tụ cầu
có enzym catalase, trong khi liên cầu thì không. Do vậy tụ
cầu được xem như là catalase dương tính trong khi liên
cầu là catalase âm tính. Catalase chuyển H2O2 (hydroxy
peroxid, có trong các đại thực bào và bạch cầu đa nhân
trung tính) thành H2O và O2. Để kiểm chứng catalae, cho
chất H2O2 vào vùng nuôi cấy cầu khuẩn Gram dương,
nếu có hiện tưởng nổi bọt thì phải có mặt enzym catalase
và cũng như là có mặt các tụ cầu (xem mục5.2).
Phân Loại Liên Cầu
Một số loại liên cầu hoặc có thể hoàn toàn hoặc một phần làm tan tế bào hồng cầu (RBCs).
Các liên cầu được chia thành 3 nhóm dựa trên khả năng cụ thể làm tan máu của chúng. Các liên
cầu được ủ trên một đĩa thạch máu. Liên cầu tan máu β (β-hemolytic) làm phân giải hoàn toàn
các RBC, để lại một vòng tan máu trong suốt ở xung quanh. Liên cầu tan máu α (α-hemolytic)
chỉ làm phân giải một phần các RBC, để lại vòng tan máu màu xanh nhạt ở xung quanh. Vòng
đổi màu này có chứa các RBC không bị phân giải và một chất chuyển hóa có màu xanh lá của
hemoglobin. Liên cầu tan máu γ (γ-hemolytic) không có khả năng phân giải các RBC, và thành
ra là không nên sử dụng từ “tan máu” trong trường hợp này (thuật ngữ liên cầu không tán huyết
thường được sử dụng để tránh nhầmlẫn).
Các liên cầu cũng có thể được phân nhóm dựa trên đặc tính kháng nguyên carbohydrat C (một
carbohydrat được tìm thấy trên vách tế bào). Những kháng nguyên đó còn được gọi là kháng
nguyên Lancefield và được xắp theo chữ cái (từ A, B, C, D, E cho đến S). Trong lịch sử, kháng
34