Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
chứng này có thể kéo dài 1 tuần và sau đó cơn sốt giảm xuống trong một vài tuần rồi lại tiếp tục
tái phát sốt. Kiểu sốt cách quãng này có thể xảy ra trong vài tháng. Cuối cùng tiến triển các triệu
chứng ở hệ thần kinh trung ương kèm theo chứng buồn ngủ vào ban ngày (do đó còn gọi là bệnh
ngủ), các thay đổi về hành vi, đi lại khó khăn, nói lắp, và cuối cùng là hôn mê và tử vong.
Có 2 dạng bệnh ngủ Châu Phi. Bệnh ngủ Tây Phi, được gây ra bởi Trypanosoma brucei
gambiense, đáng chý ý là quá trình tiến triển từ từ sốt, suy mòn, và cuối cùng là triệu chứng ở
thần kinh. Bệnh ngủ Đông Phi, được gây ra bởi Trypanosoma brucei rhodesiense, tương tự như
bệnh ngủ Tây Phi nhưng nghiêm trọng hơn rất nhiều, kèm theo tử vong trong vòng một vài tuần
cho đến vài tháng. Có sự tiến triển rất nhanh chóng từ những cơn sốt hồi quy cho đến bệnh lý
thần kinh (buồn ngủ, suy thoái tinh thần, hôn mê và tửvong).
Q: Tại sao những cơn sốt lại gián đoạn???
A: Glycoprotein biến đổi bề mặt (VSG). Các thể trypanosome được biến đổi cùng với 10
triệu phân tử của một glycoprotein đơn độc lặp lại được gọi là VSG (variable surface
glycoprotein). Các thể trypanosome có các gen có thể tạo ra hàng nghìn VSG khác nhau. Chúng
sẽ tạo ra và thể hiện, trên bề mặt của chúng, một loại VSG mới theo chu kỳ tự nhiên. Lúc nào cơ
thể con người cũng phát triển các kháng thể trực tiếp chống lại VSG (và sốt là do đặc tính miễn
dịch này gây ra), các thể trypanosome sản xuất ra thế hệ con cháu kèm một loại lớp áo ngoài
VSG mới. Do đó, có những đợt kháng nguyên mới, làm cho những cơn sốt tái diễn và bảo vệ
khỏi hệ miễn dịch của chúng ta. Điều này tương tự như biến thể kháng nguyên của Borrelia
recurrentis, loại này gây ra chứng sốt hồi quy (xem Mục14.12).
Việc chẩn đoán bao gồm quan sát thể trypomastigote trong máu ngoại vi, các hạch bạch huyết
hoặc dịch não tủy. Gần đây nhất là test ngưng kết trên thẻ (card agglutination test) để kiểm tra
các kháng thể anti-T. brucei gambiense trong mẫu huyết thanh, nhưng quan sát kính hiển vi vẫn
nên được thựchiện.
Những bệnh nhân được điều trị với suramin hay pentamidine nếu như hệ thần kinh trung
ương (CNS) không bị ảnh hưởng (suramin không thâm nhập được vào trong CNS). Khi ảnh
hưởng lên CNS do nhiễm T. brucei gambiense, eflornithine công thêm nifurtimox được khuyến
cáo sử dụng, cùng với hợp chất của asen là melarsoprol được sử dụng như là một chất thay thế.
Trong nhiễm trùng CNS do T. brucei rhodesiense thì melarsoprol là dòng thuốc đầu tiên được
chọn lựa.
Bệnh Chagas
(Trypanosoma cruzi, Trypanosome Châu Mỹ)
Bệnh Chagas được gây ra bởi một loại trypanosome, nhưng về mặt sinh bệnh học và dịch tễ
học thì lại khác rất nhiều so với các loại trypanosome Châu Phi. Đây thực ra là một loại bệnh lý
thuộc vùng Châu Mỹ, từ phía Nam U.S (Texas), Mexico, Trung Mỹ và đi xuống Nam Mỹ.
T.cruzi cư trú trong các loài động vật hoang dã như các loài gậm nhấm, thú có túi ôpôt, loài tatu,
loài vector truyền bệnh đó là bọ reduviid, còn được gọi là rệp môi (kissing bug). Bọ đậu trên cơ
441