Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
Là một sinh viên y khóa hăng hái trong khoa cấp cứu, bạn phải nhận ra ngay trên những đứa
trẻ này có thể đã bị bệnh lý bạch hầu. Khi đã nhận ra rằng là bạn đang đối mặt với một ngoại độc
tố cực kỳ mạnh, bạn phải nhanh chóng thông báo cho mọi người không được “đứng xung
quanh” (lời của Loffler). Nhanh chóng gửi mẫu phết hầu họng và mũi để nuôi cấy bằng phương
pháp môi trường thạch máu tellurit kali và môi trường huyết thanh đông tụ của Loffler. Tuy
nhiên, kết quả từ các phương pháp nuôi cấy sẽ không có liền trong vài ngày!!! Bạn có thể chỉ
định cho nhuộm Gram từ mẫu giả mạc của bạch hầu, nhưng trực khuẩn Gram dương thì không
phải lúc nào cũng được tìm thấy. Khi đó lại càng không thể để trực khuẩn bạch hầu có thể phát
tán ra xung quanh, vì vậy thường cách tốt nhất là phải nhanh chóng tiến hành phương pháp điều
trị qua 3 bước sauđây:
1) Kháng độc tố: Kháng độc tố bạch hầu chỉ bất hoạt độc tố đang lưu hành mà vẫn chưa
tác dụng lên các mô đích, vì vậy chúng được kiểm soát một cách nhanh chóng để ngăn chặn các
tổn thương ở tim và hệ thống thầnkinh.
2) Penicillin hoặc Erythromycin: 2 loại kháng sinh này sẽ tiêu diệt được các vi khuẩn,
làm cho ngoại độc tố không được tiết ra nhiều hơn nên ngăn được sự viêm nhiễm trên bệnhnhân.
3) DPT vaccin: Trẻ em phải được tiêm vaccin DPT để tạo hệ miễn dịch cho cơ thể, từ đó
ngăn được sự nhiễm khuẩn trong tương lai do Corynebacterium diphtheria. Vaccin DPT là viết
tắt của: D = Bạch hầu (Diphtheria); P = Ho gà (Pertussis); T = Uốn ván (Tetanus). Trong đó,
phần độc tố của bạch hầu đã bị hất hoạt bởiformalin.
Bây giờ việc điều trị đã được áp dụng, chúng ta có thể ngồi xuống, thư giãn, và củng cố lại các
nghi ngờ của chúng ta về mặt lâm sàng của bệnh bạch hầu. Trên môi trường nuôi cấy bằng thạch
máu có tellurit kali, những vùng có Corynebacterium diphtheria phát triển đã chuyển thành máu
xám cho tới màu đen trong vòng 24 giờ. Còn đối với môi trường huyết thanh đông tụ của Loffler,
bằng việc ủ môi trương nuôi cấy trong vòng 12 giờ, sau đó cho thử với xanh methylen thì sẽ thấy
được đa hình thể của trực khuẩn này.
Một điều may mắn cho những trẻ không được tiêm chủng, đó là không phải tất cả vi khuẩn
Corynebacterium diphtheria đều tiết ra ngoại độc tố. Cũng như ở Liên cầu tan huyết β nhóm A,
đó là đầu tiên nó phải được hoạt hóa bởi phage ôn hòa của vi khuẩn tiềm tan để sản xuất ra độc tố
gây ban đỏ gây ra bệnh lý sốt ban đỏ. Vậy nên Corynebacterium diphtheria cũng phải được hoạt
hóa bởi một phage ôn hòa để thực hiện việc mã hóa ngoại độc tố bạch hầu.
Ngoại độc tố mạnh này gồm có 2 tiểu phần. Tiểu phần B liên kết với các tế bào đích và cho
phép tiểu phần A xâm nhập vào trong các tế bào. Khi đã vào được trong tế bào, tiểu phần A làm
ức chế quá trình tổng hợp protein bằng cách ức chế yếu tố kéo dài (Elongation factor - EF2), mà
chính yếu tố này tham gia vào quá trình dịch mã của mARN thành các protein của tế bào có
màng nhân (eukaryote) (xem Mục 2.8). Cũng cần chú ý một sự so sánh khá thú vị: Việc thiết kế
cáckhángsinhtácdụngđặchiệulênribosomđểứcchếsựsinhtổnghợpprotein.Tươngtựnhư
79