Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
1) Nhiễm trùng răng: Một số nhóm liên cầu viridans, đặc biệt là S. mutans, có thể bám
vào răng và lên men đường làm sản xuất ra acid và gây tiêu xương răng (sâurăng!!).
2) Viêm nội tâm mạc: Cho nhóm liên cầu viridans này vào máu, sau đó có thể cấy lên bề
mặt lớp nội mạc (endocardial) của tim, phổ biến nhất là trên van tim đã bị tổn thương trước đó
(như là thấp tim, khiếm khuyết tim bẩm sinh, hoặc sa van 2 lá). Những vi khuẩn này sản xuất ra
chất dextran ngoại bào cho phép chúng bám vào van tim. Dẫn đến viêm nội tâm mạc do nhiễm
khuẩn bán cấp (SBE – Subacute Bacterial Endocarditis), đặc trưng bởi sự tăng trưởng chậm (vì
thế gọi là “bán cấp”) và sự chồng chất lên nhau của vi khuẩn trên van tim (giống như một đống vi
khuẩn nằm chồng lên nhau trên đĩa petri ấy!). Trên lâm sàng, một bệnh nhân bị viêm nội tâm mạc
do nhiễm khuẩn bán cấp với các triệu chứng tiến triển chậm như sốt nhẹ, mệt mỏi, thiếu máu, và
tiếng thổi tim thứ phát do van bị phá hủy. Ngược lại, viêm nội tâm mạc do nhiễm khuẩn cấp tính
là do tụ cầu gây ra, thường là thứ cấp vì do sự lạm dụng thuốc tiêm tĩnh mạch, và đặc trưng bởi
cơn ớn lạnh xảy ra đột ngột, sốt cao, và van tim bị phá hủy nhanhchóng.
4.5. Khi nghĩ về nhóm liên cầu viridans thì hãy nhớ từ
VERDE, có nghĩa là “màu xanh” trong tiếng Tây Ban
Nha. Bây giờ nhìn vào bức ảnh có lá cây Verde (màu
xanh) ở giữa những chiếc răng cửa mà bạn đã biết như là
cây nho, cây cọ. Khi những chiếc răng đó được nhổ bởi
các nha sỹ thì những lá cây Verde đó đi vào trong máu và
“định cư” ngay trên bề mặt van tim, nhất là các van tim
đó đã bị tổn thương từ trước (như là bị tổn thương do
thấptim).
4.6. Nhóm liên cầu viridans thì “ăn” các van tim khá
chậm, trong khi tụ cầu vàng thì ăn rất nhanh (cần chú ý là
các vi khuẩn này xuất hiện theo một dải và cụm tương
ứng!). Các liên cầu viridans ăn mòn các van tim từ từ
như thế thì chỉ làm cho “cây xanh” chậm phát triển vào
trong “đất”. Điều này trái ngược hẳn với tụ cầu vàng, “kẻ
khôn ngoan” này đã nhận được huy chương vàng
(aureus) về khả năng bám vào và gây tổn thương nhanh
chóng các van tim. Do đó viêm nội tâm mạc nhiễm
khuẩn bán cấp (SEB) được gây ra do liên cầu viridans,
trong khi viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn cấp tính là bệnh lý liên quan đến tụ cầu vàng
(Staphylococcus aureus). Lưu ý rằng liên cầu nhóm D (sẽ được thảo luận bên dưới) cũng có khả
năng gây viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn bán cấp.
Điều thú vị không kém đó là dường như liên cầu khuẩn làm việc cùng nhau như một đội để
cùng “củng cố” hơn bệnh lý SBE. Ban đầu, nhóm liên cầu pyogenes gây bệnh sốt thấp khớp (hay
thấp tim), điều này gây tổn thương cho các van tim. Bây giờ, nhóm liên cầu viridans hoặc liên
cầu nhóm D cũng có thể dễ dàng bám lên các van tim và gây raSBE!!!
42