Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
Các protein điều hòa và protein bổ trợ (accessory protein) được mã hóa bởi các gen: tat, rev,
nef, vif, vpr và vpu. Tat, rev và nef được gọi là các protein sớm (early protein), do chúng tác
động lên các giai đoạn đầu tiên trong vòng đời của HIV, trong khi vif, vpr và vpu được gọi các
protein muộn, do chúng tác động lên các giai đoạn sau trong quá trình sao chép củaHIV.
1) tat mã hóa cho protein hoạt chuyển (TrAns-acTivator) của virus. Protein này liên kết với hệ
gen của virus và làm hoạt hóa (activate) quá trình phiên mã (transcription) (vì thế được gọi là
hoạt chuyển, transactivate). Đây là một vùng hoạt động (promoter) rất mạnh củavirus.
2) rev là một vùng hoạt động khác của virus và có chức năng làm tăng (REVs) sự hoạt động
của virus. Nó có được chức năng này bởi một cơ chết rất độcđáo:
Virus HIV có rất nhiều khung đọc dùng để tạo ra các mARN khác nhau và điều này phụ thuộc
vào nơi xảy ra việc ghép nối. Nó có thể được ghép thành rất nhiều mảnh để tạo thành các protein
điều hòa như là tat, rev, nef, vif, vpr và vpu. Ngoài ra, việc ghép nối của virus chỉ có thể được
thực hiện một vài lần để tạo ra một số sản phẩm chính như gag, pol và env cho sự hình thành các
virion. Protein rev liên kết với gen env để làm giảm bớt quá trình ghép nối. Vì thế nó sẽ làm gia
tăng quá trình đọc của gag, pol và env để tạo ra cácvirion!
3) nef rất quan trọng cho độc lực của HIV và giúp virus tránh khỏi hệ miễn dịch của túc chủ.
Nó làm giảm sự biểu hiện của cả CD4 và MHC lớp I trên tế bào CD4 bị lây nhiễm, nhờ đó giúp
chúng tránh khỏi các tế bào T gây độc. (Lưu ý phức hợp tương thích mô chủ yếu I * , major
histocompatibility complex I – MHC – I, được tế bào T – CD8 sử dụng cho việc phát hiện, liên
kết và tiêu diệt các tế bào bị lâynhiễm).
4) vif là vật liệu cần thiết để tạo ra chuỗi kép ADN từ hệ hen ARN của virus. Vif còn có liên
quan đến việc ngăn chặn các tác động của enzym APOBEC3. APOBEC là một loại enzym thuộc
họ các enzym linh động có thể làm phá vỡ ADN của virus vừa mới được tổng hợp. APOBEC
dường như đại diện cho khả năng đề kháng virus bẩmsinh!
5) vpr trong “Protein R của Virus”. Vpr có vai trò rất quan trọng trong việc điều chỉnh phân tử
quan trọng của HIV – 1, và là vật liệu cần thiết cho sự sao chép của virus bên trong các tế bào
không phân chia (non – dividing cell), chẳng hạn như đại thựcbào.
6) vpu có thể giảm biểu hiện của CD4 và MHC lớp I trên bề mặt tế và nó tạo điều kiện để
virion HIV được giải phóng ra từ các tế bị lâynhiễm.
BIẾN DỊ GEN
Một trong những vấn đề mà chúng ta đang gặp phải rất nhiều khó khăn trong việc phát triển
một loại vaccin chống lại HIV đó là nó có khả năng thay đổi hệ gen của nó trong vùng quan
trọng. Ở trong gen env, đặc biệt là vùng mã hóa cho glycoprotein gp 120, có những vùng siêu
biến (hypervariable region), nơi mà các đột biến điểm xảy ra. Trong thực tế, quá trình sao chép
và loại bỏ (deletion) cũng xảy ra tại nơi đó, và chúng xả ra với số lần là bội số của 3 để giữ gìn
khung đọc codon (codon reading frame)! Ngay cả với gen mã hóa cho quá trình phiên mã ngược
340