Vi Sinh Lâm Sàng (Tái bản lần thứ 6) - [Authors] Mark Gladwin, William Trattler, C. Scott Mahan - [Nhóm dịch] Nhóm Netter

Nhóm Netter. Study, study more, study forever!
Bartonella quintana
(Sốt Chiến Hào)
Sốt chiến hào (trench fever) là một chứng sốt do rận đã xảy ra trong Thế Chiến thứ 1. Vi sinh
vật có vai trò trong bệnh lý này đó là Bartonella quintana. Mặc dù nó giống như Rickettsia tuy
nhiên chúng lại có tên chi (genus) khác vì thế đây không phải là một vi khuẩn ký sinh nội bào
bắt buộc. Bệnh lý đã từng lây lan trong các chiến hào từ loài chấy rận. Những người lính bị
nhiễm khuẩn khởi phát các cơn sốt cao, phát ban, đau đầu và bị đau nghiêm trọng ở lưng và chân.
Sau khi có biểu hiện hồi phục thì những người lính này sẽ lại tái phát 5 ngày sau đó. Tái phát có
thể xảy ra nhiều lần nhưng hiếm khi tử vong. Tên loài của vi khuẩn này, quintana * , cũng đã phản
ánh lên đặc tính cách 5 ngày giữa những cơn sốt.
Ở đây cần chú ý về sự tương đồng với sốt phát ban dịch tễ (Rickettsia prowazekii-Prowar
Ricky). Cả hai đều có tỷ lệ gây dịch bệnh cao trong chiến tranh, khi rác bẩn và điều kiện vệ sinh
nghèo nàn đã làm cho loài chấy rận phát triển quá mức.
Bartonella henselae
(Bệnh Mèo Cào)
RÁC BẨN = CHẤY RẬN = Rickettsia prowazekii
(Sốt phát ban dịch tễ) + Bartonella quintana
(sốt chiến hào)
Bệnh mèo cào (cat-scratch disease) xảy ra sau khi bệnh nhân bị một con mèo cắn hoặc cào.
Các hạch hoặc vùng hạch bạch huyết sẽ sưng to và bệnh nhân có thể có biểu hiện sốt nhẹ và khó
chịu. Bệnh thường tự lui dần trong vòng một vài tháng mà không để lại biến chứng.
Một trực khuẩn Gram âm, di động có tên là Afipia felis đã được phân lập từ các hạch bạch
huyết bị viêm nhiễm này. Tuy nhiên, hiện nay có các bằng chứng cho thấy rằng còn có một loại
vi khuẩn khác cũng có thể là căn nguyên gây nên bệnh: Bartonella henselae. Một số nghiên cứu
hiện nay đã ghi nhận được các kháng thể kháng Bartonella henselae ở mức cao trong những bệnh
nhân mắc chứng bệnh mèocào.
Cả hai vi khuẩn Bartonella quintana và Bartonella henselae đều có thể gây ra du khuẩn huyết,
viêm nội tâm mạc và một hội chứng được gọi là u mạch do trực khuẩn (bacillary angiomatosis),
là một tình trạng liên quan đến sự tăng sinh các mạch máu nhỏ ở da và tạng ở những bệnh nhân
AIDS.
Coxiella burnetii
(Sốt Q)
Coxiella burnetii là một loại vi khuẩn khá độc đáo trong nhóm Rickettsia bởi vì cũng tương tự
như các vi khuẩn Gram dương có hình thành nha bào (Clostridium và Bacillus), nó cũng hình
167